De vraag naar koopwoningen neemt met name bij starters en huurders af, zo concludeert ABF Research uit de nieuwe Woningmarktverkenning 2025-2040. De vraag is nu gedaald naar het niveau van dertien jaar geleden.
ABF verkent jaarlijks voor (onder meer) het ministerie van Volkshuisvesting de ontwikkeling van de woonbehoefte. Minister Keijzer ziet in het rapport vooral de bevestiging dat betaalbaar bouwen belangrijk is. ‘Voor mensen met een laag of middeninkomen is het moeilijk om een betaalbare woning te vinden. Het aantal starters dat op zoek is naar een woning is verder toegenomen.’
Daling naar niveau 2012
ABF heeft voor het eerst de woonvoorkeuren afgeleid uit het jaarlijkse Woononderzoek. ‘Daarin komt een verminderde vraag naar betaalbare koopwoningen ten opzichte van de vorige meting naar voren.’ De koopvoorkeur is gedaald richting het niveau van 2012. ‘Destijds was in het verlengde van de bankencrisis de vraag van doorstromers uit koopwoningen sterk teruggevallen en waren de woningprijzen flink gedaald. Op dit moment zitten we echter in de situatie dat er een groot tekort aan woning is en de woningprijzen stijgen.’
Realisme
Een mogelijke verklaring is de hogere rentestand in 2024 ten opzichte van 2021, gekoppeld aan de veel hogere woningprijzen. ‘Vanuit dat realisme passen huishoudens hun woonwensen aan’, aldus Keijzer. ‘Vooral onder starters en huurders heeft de afname van de koopwens het aandeel huishoudens dat een geliberaliseerde huurwoning zoekt opgestuwd.’ En dat lijkt toch vooral als gevolg van het gebrek aan betaalbare koopwoningen.
In totaal zoeken bijna 1,8 miljoen huishoudens actief naar een huis. Daarvan is 72% starter of huurder. ‘Twee derde van de thuiswonende jongeren is actief op zoek naar woonruimte, aanzienlijk meer dan bij het vorige woononderzoek in 2021.’ Ruim een derde (37%) van de starters en huurders zoekt een koopwoning, terwijl bij de half miljoen doorstromers uit de koop het merendeel een koopwoning zoekt.
Behoefte aan betaalbare woningen niet gedekt
ABF heeft verschillende scenario’s berekend voor de periode 2025-2040. Volgens het meest gemiddelde scenario is de totale gemiddelde jaarlijkse vraag naar het betaalbare huur- en koopsegment 65%. In de scenario’s worden in de komende vijftien jaar in totaal 1.206.500 woningen via nieuwbouw of overige toevoegingen aan de voorraad toegevoegd. ‘Het totale aandeel ‘betaalbaar’ (inclusief sociale huur) komt binnen het behoeftegerichte bouwprogramma in scenario Midden gemiddeld uit op 60%.’ Keijzer blijft daarom inzetten op de bouw van voldoende betaalbare woningen: ‘naast duurdere woningen dus ook twee derde betaalbaar’.
