Investeren in groene daken is niet alleen slim om te voldoen aan de duurzaamheids-vereisten. Het is volgens Petran van Heel, landelijk bestuurslid bij Green Business Club (GBC), ook een kwestie van slim zakendoen. Bij GBC zien ze alleen al in de grote steden een enorm potentieel aan daken waar zoveel meer mee kan gebeuren.
Het lijkt niet het meest opportune tijdstip om op de trom te slaan voor duurzaamheid, en groene daken in het bijzonder. Net als in zijn vorige regeerperiode heeft de Amerikaanse president Trump gebroken met het Parijse klimaatakkoord waarbij de opwarming van de aarde in 2050 tot royaal onder de 2°C moet zijn beperkt. Ook in Nederland wordt er door het kabinet Schoof gemorreld aan de uitvoering van het klimaatbeleid; er wordt in ieder geval geen vaart mee gemaakt.
Daken van waarde
Het weerhoudt de Green Business Club (GBC), een landelijk netwerk van lokale ‘impactorganisaties’ die zich richten op duurzame projecten in gebieden, niet van een ambitieus pleidooi. De lokale Business Clubs, waarin gemeenten, bedrijven en instellingen samenwerken, ontwaren een enorm potentieel aan onderbenutte daken die vergroend kunnen worden of op een andere manier nuttig gebruikt kunnen worden.
Alleen al in Rotterdam ligt volgens de stichting Rotterdamse Dakendagen zo’n 18 mln m² plat dak, waarvan het merendeel ongebruikt is – gelijk aan zo’n 2500 voetbalvelden en bijna tien keer zo groot als het hele Kralingse Bos. Bedrijfsdaken nemen 55% van de bebouwde omgeving in de gemeente in beslag.
Ook elders liggen vergelijkbare kansen. De GBC op de Zuidas in Amsterdam rekent met 180.000 m² aan potentieel groene daken waarvoor plannen worden gemaakt. Ook het Beatrixkwartier in Den Haag brengt het dakenlandschap momenteel in kaart.
‘Platte daken waren vroeger het stiefkindje van bedrijfspanden en hoogbouw’, vertelt Petran van Heel, bestuurslid van GBC Nederland en in het dagelijks leven director ESG bij vastgoedadviseur Colliers. ‘Daken waren vooral het terrein van technische installaties en rails voor de glazenwasser, en de rest werd opgevuld met heel veel grind en tegels. Architecten en ontwikkelaars zien het dak echter steeds vaker als ‘vijfde gevel’. Vergroening heeft in ons land al spraakmakende voorbeelden opgeleverd van gebouwen waarvan iedereen zal erkennen dat ze waarde toevoegen, denk aan Wonderwoods in Utrecht of The Valley en The Pulse in Amsterdam.’
Gouden dak
In Rotterdam is er zelfs al sprake van het Gouden dak. Er is een indeling in schakeringen gemaakt, waarbij groen uiteraard staat voor het groene dak, blauw voor water, geel voor energie, rood voor sociaal, grijs voor nutsvoorzieningen en paars voor optopping of uitbreiding. Gouden daken zijn multifunctioneel en bevatten meer dan een van bovenstaande invullingen. ‘Niet ieder dak of elke locatie is voor alles geschikt, maar een of enkele schakeringen zijn altijd wel van toepassing.’
Het beter benutten van daken past volgens Van Heel ook heel goed in de ESG-strategie van bedrijven. ‘De evironmental-component van het verduurzamen van je vastgoed is helder. Maar we zien ook dat de S van social daarbij een steeds belangrijkere, onderscheidende rol speelt. Op grond van de Europese CSRD-directive moeten steeds meer grote bedrijven kleur bekennen. Daarbij kan huisvesting zeker een rol spelen, niet alleen omdat het zichtbaar is, maar ook omdat het extra beleving creëert voor werknemers en klanten. En waar anders kun je een beleving van topniveau creëren dan op een groen, toegankelijk dak?’
War for talent
The war for talent wordt vaak genoemd als motivatie voor een organisatie om te laten zien dat ze ‘het goede’ doen, met name voor de jongste generatie, Gen Z. Enige scepsis daarbij kan Van Heel zich best voorstellen, maar: ‘Mijn jongste van 14 is daar nog niet mee bezig, maar mijn oudste daarentegen wel. Ook op de werkvloer is ESG echt wel een onderwerp dat leeft onder jongere collega’s. Die generatie kijkt niet alleen naar het geld, maar ook naar betekenisvol werk.’
De mengvorm van E en S is ook te vinden op de kantoorlocaties waar Colliers is gevestigd. Die zijn conform het eigen ESG-beleid zo duurzaam mogelijk en liggen bij OV-locaties. ‘In Utrecht is in gebouw Central Park in het midden van het gebouw, op 45 meter hoogte, een echt groen park gerealiseerd met een stadsbalkon; in gebouw Olympic in Amsterdam hebben we de beschikking over een groen dakterras met uitzicht over het Olympisch Stadion. Drie keer raden waar de mensen het liefst gaan zitten, zeker als het lekker weer is en ze bijvoorbeeld een afspraak hebben.’
Niet meer vrijblijvend
Los van de wensen van werknemers, klanten en andere stakeholders is werk maken van ESG-beleid vanwege CSRD-verplichtingen geen vrijblijvende opgave meer, ook niet voor bedrijven in de vastgoedsector. ‘Voor de grote, beursgenoteerde bedrijven is een integraal jaarverslag met financiële én duurzame doelen en resultaten al langer verplicht. Dat geldt dus ook voor de bijvoorbeeld Wereldhave en NSI, die op ESG sturen en rapporteren. De accountant moet daar dan als controlerende instantie een verklaring voor afgeven. Bij het uitblijven van zo’n verklaring kunnen boetes opgelegd worden.’
Vanaf dit jaar zouden ook de kleinere bedrijven, met minimaal 250 medewerkers of een omzet van minimaal € 50 mln en balanskapitaal van € 25 mln een rapportageplicht krijgen. EU-chef Ursula von der Leyen trapt wat dat betreft echter op de rem bij project Omnibus en heeft veel verplichtingen twee jaar uitgesteld. ‘Zij heeft erkend dat al die verplichte duurzaamheidswetten wel heel veel werk kosten en dat er wel heel veel overlap bestaat. Denk aan de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), de EU Taxonomy Regulation, en de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD). Door een overload aan regels neemt de concurrentiekracht van Europese bedrijven af. Dat werd ook duidelijk gemaakt in het Draghi-report. Dat betekent niet dat kleinere bedrijven helemaal gevrijwaard zijn van ESG-verplichtingen, want er is ketenverantwoordelijkheid vanuit de grote bedrijven, die voor hun rapportage navraag moeten doen bij hun toeleveranciers, en over een paar jaar komt de verplichting er ook voor hen.’
Follow the money
Van Heel vliegt de keuze voor verduurzaming liever niet alleen via regels aan. Er zijn meer drivers voor ESG. ‘De kleur van duurzaamheid is groen, en dat is ook de kleur van geld. Geld stuurt de wereld. Ook voor het Europese framework van duurzaamheid geldt: follow the money. Duurzaamheid is steeds vaker een voorwaarde voor het verkrijgen van financiering, ook – of juist – in het vastgoed. Vrijwel alle Nederlandse grootbanken streven naar energielabel A per 2030. Als je dat niet hebt, en je wilt een financiering, zul je maatregelen moeten nemen om dat wel te gaan realiseren. De hogere waarde van duurzame gebouwen begint nu echt voor iedereen wel duidelijk te worden. Nu in de VS veel ESG-doelen ter discussie worden gesteld, kan dat juist kansen bieden voor Europa. Investeerders die een langetermijnperspectief en een duurzame focus hebben, zullen eerder slagen in hun zoektocht naar duurzame assets.’
Klimaatdoelen
Er gaan nu al stemmen op in de wereld om een nieuw meetmoment in te bouwen voor de CO2-reductie. ‘In 2030 moeten we volgens het Klimaatakkoord ongeveer op de helft zijn met onze CO2-reductie, om dan in 2050 de Europese uitstoot teruggebracht te hebben tot bijna 0. Om te voorkomen dat bedrijven uitstelgedrag gaan vertonen tot 2048 heeft de Europese Commissie een EU-doel voorgesteld van 90% minder broeikasgasuitstoot in 2040.’
Samenwerken, niet alleen in GBC’s maar ook in Europees verband, is volgens Petran van Heel het devies om de klimaatdoelen van 2030 en 2050 te halen. ‘We zien nu dat Trump onder de noemer van vermeende handelstekorten en zijn ‘drill, baby, drill’-belofte kansen ziet om van Amerika een grote energieproducent en -leverancier te maken. Daar moeten we nu al op anticiperen door te blijven investeren in duurzaamheid. Niet alleen voor het klimaat, maar juist ook voor die onafhankelijkheid en de concurrentievoorsprong in de toekomst.’
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 4, 25 april 2025
