De IVBN is bang dat verkeerde toepassing van de staatssteunregels de nieuwbouw van middenhuurwoningen verder zal ondermijnen.
De IVBN heeft gereageerd op de consultatie van de Europese Commissie voor de uitbreiding van staatssteunmogelijkheden. Daarin waarschuwt de IVBN nadrukkelijk voor de plannen van het Nederlandse kabinet. De manier waarop het kabinet staatssteun voor woningbouw wil inzetten, kan immers leiden tot oneerlijke concurrentie en minder betaalbare huurwoningen.
Door uitsluitend te focussen op het kunnen verstrekken van geborgde leningen aan woningcorporaties voor de nieuwbouw van middenhuurwoningen, worden private investeerders buitenspel gezet. Dat gaat ten koste van de bouw van duizenden woningen per jaar.
‘Institutionele investeerders staan klaar om te investeren in betaalbare huur voor middeninkomens, maar als de overheid de spelregels zo inricht dat alleen corporaties nog mee mogen doen, dan stokt de productie,’ zegt Judith Norbart-ten Hoor, directeur van IVBN. ‘Dit is slecht nieuws voor woningzoekenden.’
Institutionele investeerders voegden de afgelopen jaren volgens de IVBN ruim 50.000 nieuwbouwhuurwoningen toe. In totaal staat er meer dan € 12,5 mld aan investeringsvermogen klaar voor de komende drie jaar. Sinds 2019 is het investeringsklimaat echter sterk verslechterd, door een opeenstapeling van overheidsmaatregelen zoals recent de Wet Nijboer, de Wet betaalbare huur en de verhoging van de overdrachtsbelasting. Hierdoor nemen de investeringen in nieuwbouw fors af. De huidige knelpunten zijn het gevolg van systeemfalen en niet van marktfalen.
De IVBN pleit in haar consultatiereactie voor vier waarborgen om te voorkomen dat staatssteun als lapmiddel ingezet wordt én om te garanderen dat eventuele steun toegankelijk en gelijkwaardig is voor álle investerende partijen:
- Bewezen marktfalen: stel staatssteun alleen beschikbaar bij aantoonbaar marktfalen, ondersteund door bewijs;
- Noodzakelijkheidstoets: laat overheden eerst bestaande drempels of knelpunten aanpakken, zoals planprocedures en belastingen, voordat zij ingrijpen met staatssteun.
- Geschiktheidstoets: subsidies die private investeerders uitsluiten, zoals leningen via het WSW, zijn ontoereikend tenzij er een equivalente subsidie voor private verhuurders is.
- Proportionaliteit en toegankelijkheid: maak staatssteun tijdelijk en open voor alle investeerders, met ruimte voor regionale invulling.
‘We zijn geen tegenstander van steun voor het realiseren van middenhuurwoningen,’ zegt Norbart-ten Hoor, ‘maar zorg dat private partijen gelijke kansen hebben. Alleen met heldere, eerlijke en toekomstbestendige spelregels kan ieder zijn deel doen.’
Reactie van de IVBN aan de Europese Commissie.
