Column Tom Berkhout: Vluchten kan niet meer

Onlangs speelde mijn yoga-docent – met gevoel voor humor en drama – als begeleidende muziek bij de lijkhouding Vluchten kan niet meer.

Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 9, 29 september 2023

Het nummer werd gezongen door Frans Halsema en Jenny Arean. Annie M.G. Schmidt tekende voor de tekst, Harrie Bannink voor de muziek. We praten over 1972, de tijd van de Koude Oorlog en de Vietnamoorlog.

Vluchten kan niet meer, ’k zou niet weten hoe
Vluchten kan niet meer, ’k zou niet weten waar naartoe
Hoe ver moet je gaan?

Ik kan me vagelijk herinneren dat ik het toen een huilerig, drammerig liedje vond. 50 jaar later lijken we niet veel te zijn opgeschoten in de wereld. We hebben een hete zomerperiode achter de rug; even verderop woedt een oorlog.

Van een heel andere orde is de val van het kabinet. Rutte ruimt het veld en tal van ervaren politici nemen de gelegenheid te baat om in zijn kielzog te vluchten. Met de staart tussen de benen, murw gebeukt door het eeuwige gehakketak, het elkaar vliegen afvangen, de druk en de bedreigingen. Vluchten kan voor politici nog wél.

Het is dus kennelijk tijd voor nieuwe, beginnende artiesten. Meteen maar op het grote podium in plaats van beginnen in de Kleine Komedie. Je houdt je hart weer vast als je kennis neemt van het verkiezingsgeroffel in de vlugschriftjes die ze nu nog conceptpartijprogramma’s noemen. Nederland blijkt tóch maakbaar te zijn.

Wat belooft de VVD? Ze gaan bouwen! Ze sluiten een Bouwakkoord! Ze bouwen meer betaalbare koopwoningen in de grote steden! Er komt geld voor de bouw van huizen! Ze zetten een mes in procedures en regels! Ze bouwen schoner en sneller! Ze bouwen huizen waar 60+’ers willen wonen en zorgen voor doorstroming! Ze zorgen ervoor dat je kunt wonen zonder zorgen in fijne, veilige en groene wijken!

En de BBB? Sociale en middeldure huurwoningen moeten vanuit fiscaal en financieel perspectief interessant blijven! Fiscale regelgeving voor investeerders in betaalbare huurwoningen gaan ze versoepelen! De voorgestelde middenhuurregeling wordt bevroren!

Nog ééntje dan? GroenLinks/PvdA: ‘Huizen zijn om in te wonen en niet om geld mee te verdienen. (…) We willen meer sociale huurwoningen en strengere regels, zodat je huur niet zomaar omhoog gaat. (…) Ons doel is dat in 2030 iedereen een dak boven het hoofd heeft. (…) De natuur in Nederland is beschadigd omdat we te veel giftige stoffen uitstoten. Daardoor kunnen we bijna geen huizen meer bouwen. (…) De natuur kan dat niet aan. Toch moeten er echt meer huizen bijkomen. Daarom gaan we grote woningen opdelen in kleinere woningen. Gebouwen die leegstaan gaan we veranderen in woonruimte. We bouwen extra verdiepingen op gebouwen die er al zijn. Dat doen we op plekken waar al veel mensen wonen.’

Opgeschreven = opgelost. Typisch.

Je kunt het niet oneens zijn met alle goede bedoelingen. Maar ondertussen zijn, ik noem maar twee vastgoedvoorbeeldjes, de voorgestelde middenhuurregeling en de aanpassing van box 3 niet controversieel verklaard. De Advocaat-Generaal, adviseur van de Hoge Raad, concludeerde zeer recent dat belastingheffing naar een macro berekend gemiddeld rendement altijd leidt tot discriminerende en privilegiërende belastingheffing, tenzij de standaarddeviatie (de spreiding rond het gemiddelde) verwaarloosbaar zou zijn. Dat moet volgens hem ‘statistibete politici’ eens ‘heel duidelijk’ worden gemaakt. Het discriminatieverbod en het eigendomsrecht zijn geschonden. Zover zijn we weer gekomen.

Vluchten kan niet meer, heeft geen enkele zin.
Vluchten kan niet meer, ’k zou niet weten waarin
Vluchten kan niet meer, ’k zou niet weten waar

Laatst sprak ik met een bevriende vastgoedprofessional over vechten of vluchten. Gevochten wordt er volgens hem al niet meer uit angst dat de regels nog verder aangescherpt worden. Maar beleggen in het buitenland is nu een goede optie. Daar word je nog met open armen door gezaghebbers ontvangen. Geen beperkingen, maar kansen. Fiscaal aantrekkelijk. Veelzeggend blazen buitenlandse beleggers de aftocht uit Nederland.

Schuilen kan nog wel, heel dicht bij elkaar

Wat wordt het: vluchten of schuilen bij elkaar?

Prof. dr. T.M. Berkhout MRE MRICS is verbonden aan de Nyenrode Business Universiteit