De NVM ziet landinrichting als een instrument om de grote opgaven waar Nederland voor staat in goede banen te leiden.
Nederland wacht een stapeling van urgente ruimtelijke opgaven, zoals klimaatadaptatie, stikstofreductie, landbouwtransitie, woningbouw, energietransitie, waterkwaliteit en landschappelijke kwaliteit. Deze opgaven vragen volgens de NVM om integrale en uitvoerbare oplossingen. Het klassieke sectorale planningsmodel voldoet volgens de makelaarsvereniging niet meer; de praktijk vraagt om samenhang, maatwerk en uitvoeringskracht.
Landinrichting is geen relikwie uit het verleden, maar een bruikbaar instrument voor gebiedsgerichte, integrale aanpak van de enorme opgaven in het landelijk gebied, stelt Jos Ebbers, NVM-voorzitter Agrarisch & Landelijk. ‘Met landinrichting inclusief wettelijke herverkaveling, zijn de belangen van natuur, water, klimaat, landbouw en wonen het best te combineren. Als makelaars en rentmeesters zien we dagelijks de complexiteit en urgentie van deze opgaven. Ook zien we dat de uitvoeringskracht ontbreekt. Het instrument landinrichting kan hierbij van grote waarde zijn. Het biedt een integrale aanpak, brengt belangen bij elkaar en schept ruimte voor maatwerk.’
De Omgevingswet van 2024 biedt naar inzicht van de NVM daarvoor een juridisch en beleidsmatig kader. De kern is gebiedsgericht werken: een aanpak waarin belangen en functies in samenhang worden bekeken en waar samenwerking, maatwerk, integraliteit en een langetermijnvisie centraal staan. ‘Cruciaal is daarbij dat plannen niet alleen op papier bestaan, maar ook daadwerkelijk worden uitgevoerd.’
Unieke combinatie
Het instrument landinrichting biedt volgens de NVM een unieke combinatie van grondbeleid en uitvoering in één proces. Landinrichting is een integraal, juridisch geborgd instrument om eigendoms- en gebruiksrechten te herschikken, koppelkansen tussen functies te benutten en belangen te verankeren in duurzame structuren. Het maakt maatwerk op perceelniveau mogelijk en verbindt agrarische, ecologische, maatschappelijke en economische doelen.
Ebbers: ‘De afgelopen eeuw heeft landinrichting zich ontwikkeld tot een veelzijdig instrument voor integrale gebiedsontwikkeling. Het combineert flexibiliteit met rechtszekerheid: participatie en samenwerking zijn leidend, maar de wet waarborgt dat deelnemers er niet op achteruitgaan en dat processen juridisch zorgvuldig verlopen. Voorwaarde voor succes is een strategische grondvoorraad, duidelijke doelstellingen, bestuurlijk draagvlak en vroegtijdige participatie.’
