Wabe van Enk vindt het zorgelijk dat DNB-directeur Olaf Sleijpen zich opvallend weinig zorgen maakt over vastgoed.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 11, 24 november 2023
Nu het stof over de op zijn minst verrassende verkiezingsuitslag voorzichtig begint neer te dalen, is er weer tijd voor echt nieuws. Verkiezingsretoriek heeft meestal weinig te maken met de echte wereld. Zo was Nederland in de ban van ‘bestaanszekerheid’, terwijl de armoede juist snel is gedaald. Over het woningdossier werden op de valreep toch nog veel debatten georganiseerd, met vooral veel holle frasen die niet voor herhaling vatbaar zijn. Onze lezers weten als geen ander dat je met de Wet betaalbare huur van Hugo de Jonge geen huurder helpt. Voor het in kaart brengen van het pesten van woningbeleggers hebben we de Raad van State op zich niet nodig. Misschien wel aardig dat de Raad beaamt wat de markt al een jaar roept: deze wet leidt tot massaverkoop van huurwoningen. CBRE heeft zelfs uitgerekend hoeveel precies: de komende twee decennia slinkt de voorraad vrije sectorhuurwoningen van 750.000 tot 650.000. Onduidelijk is wat Den Haag met deze informatie gaat doen.
In deze editie hebben we vooral aandacht voor de markt zelf: de projectontwikkelaars die worstelen met de crisis door de hoge prijzen voor inkoop van de grond en de nog steeds hoge bouwkosten. Dat doen ze creatief. Veel ontwikkelaars gaan zich op meer dan één vastgoedsegment richten. Een ontwikkelaar van distributiecentra gaat ook kantoorwerkplekken realiseren. Een kantoorontwikkelaar stort zich ook op appartementen, retail en hotellerie. Alleen de allergrootsten, zoals TBI en AM, wagen zich nog aan complete stadswijken, vaak in combinatie met een corporatie. De hoop van veel politici is dat deze groep woningcorporaties een prominentere rol krijgt, maar uit het grote onderzoek van prof. Conijn c.s. blijkt dat dat niet vanzelfsprekend is.
Ook in deze editie aandacht voor De Nederlandsche Bank – vaak een baken van expertise in tijden van politieke proefballonnen. De Nederlandsche Bank waarschuwde al ruim voor de Raad van State tegen de huurwet van De Jonge. DNB-directeur Olaf Sleijpen maakt zich nu echter opvallend weinig zorgen over vastgoed, en dat is op zich weer zorgelijk. ‘Nederland staat op zijn kop als DNB zich geen zorgen maakt’, zo zegt Sleijpen zelf ook. De zorg is dat De Nederlandsche Bank over te weinig referentietransacties van commercieel vastgoed beschikt, en daardoor een minder afgewogen idee heeft van de afboekingen en (her)financieringsrisico’s. Proptech heeft de woningmarkt transparanter gemaakt, nu het commercieel vastgoed nog.
Door Wabe van Enk, hoofdredacteur van PropertyNL
Gerelateerde artikelen:
