PPF, het bedrijf van de Tsjechische Petr Kellner, investeert fors in zijn Nederlandse portefeuille en kijkt naar nieuwe mogelijkheden
PPF, het bedrijf van de Tsjechische Petr Kellner, investeert fors in zijn Nederlandse portefeuille en kijkt naar nieuwe mogelijkheden
Door Paul Wessels
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 3, 20 maart 2015
PPF Real Estate kocht in 2013 zeven gebouwen van AXA Real Estate voor € 140 mln. Het ging om zes kantoorgebouwen en een winkelcentrum. De portefeuille omvat objecten aan het Hofplein 20 in Rotterdam (18.000 m²), de Johan Huizingalaan 400 (12.000 m²) en Karperstraat (9000 m²), beide in Amsterdam, Monchyplein in Den Haag (7000 m²) en de Eusebiusbuitensingel in Arnhem (27.000 m²), het Chelsea-gebouw in Rijswijk (8500 m²) en het winkelcentrum Suydersee in Dronten (14.000 m²). Het gaat om circa 100.000 m² verhuurbaar vloeroppervlakte met op dat moment een leegstandspercentage van circa 22%. Vorig jaar kwamen daar het Sanoma-gebouw (29.600 m²), de Wilhelminatoren (Rotterdam, 16.500 m²) en als klapstuk de 30.000 m² grote Millenniumtoren in Rotterdam (€ 47,5 mln van Commerzbank) bij. Managing partner Serge Wuts van NL Real Estate, dat de belangen van de Tsjechen in Nederland vertegenwoordigt, zegt dat PPF nog steeds nadrukkelijk rondkijkt op de Nederlandse markt.
Enkele weken geleden werd bekend dat PPF fors gaat investeren in het kantoorgebouw Hofplein 20 in Rotterdam. Daarbij gaat de Tsjechische belegger samenwerken met aanbieder van flexibele kantoorruimte Spaces, dat zijn eerste vestiging in Rotterdam opent.
Johan Huizingalaan 400 is het voormalige Mexx-hoofdkantoor. Mexx ging eind vorig jaar failliet, maar de curator liet enkele weken geleden weten een koper te hebben: het Turkse modeconcern Eroglu Holding. Hiermee ontstaan ook weer interessante perspectieven voor het voormalige Mexx-gebouw. Inmiddels is er een huurovereenkomst getekend met Mexx Global voor drie verdiepingen. Het gebouw zal voortaan ‘Flightdeck’ heten en wordt opnieuw gepositioneerd in de markt voor nationale en internationale eindgebruikers.
Winkelcentrum Suydersee wordt verkocht
Het asset management in Nederland hebben de Tsjechen uitbesteed aan NL Asset Management, gelieerd aan NL Real Estate. NL Asset Management staat onder leiding van Neil Gremmen. Hij zegt dat PPF het winkelcentrum in Dronten op de markt brengt, omdat het bedrijf zich in Nederland wil richten op kantoren. ‘De afgelopen twee jaar hebben we in samenwerking met de retailers, de gemeente en winkeliersvereniging in het centrum veel in de marketing van Suydersee geïnvesteerd, en dat heeft ertoe geleid dat de leegstand in het centrum is gestabiliseerd. Daarnaast hebben belangrijke huurders als Jumbo- en Deen-supermarkten en de Hema, maar ook Big Bazaar, C&A, Intertoys en diverse anderen hun contracten verlengd, waardoor circa 70% van alle huurcontracten inmiddels is heronderhandeld in langjarige huurovereenkomsten. Wij zien op dit moment veel vraag in de markt naar dit soort winkelcentra met een verankering in food en een sterke plaatselijke functie.’
Besparing servicekosten
PPF heeft de ambitie om langjarig op de Nederlandse kantorenmarkt te blijven. Door zijn financiële slagkracht kan de onderneming zich als vastgoedondernemer opstellen en gebouwen een nieuwe toekomst geven, zeggen Wuts en Gremmen. Daarin past de circa € 10 mln die PPF investeert in De Hofpoort in Rotterdam. Wuts: ‘PPF is een langetermijnbelegger. De Hofpoort is een icoon in Rotterdam. Het gebouw stond min of meer leeg bij aankoop, maar inmiddels is van de 18.000 m² circa de helft verhuurd. We zijn begonnen met 20–30% op servicekosten te besparen, en uiteindelijk konden we een besparing van liefst 40% op de totale kosten bewerkstelligen. Het gebouw is inmiddels volledig ontdaan van asbest.’
De afgelopen twee jaar zijn verschillende scenario’s voor de toekomst van het gebouw de revue gepasseerd: van woningbouw of studentenwoningen tot hotel. Uiteindelijk werd toch handhaving van het gebouw als kantoor het meest kansrijk geacht. Gremmen: ‘Belangrijk is de dynamiek die in de plint moet komen. De komst van Spaces moet ervoor zorgen dat het gebouw ‘hip and happening’ wordt. Door de creatie van vides ontstaat er veel meer interactie tussen de verschillende vloeren.’
Rotterdam wordt congres-stad
Het is de vraag of de locatie het huurniveau aankan dat een serviceverlenende partij als Spaces nodig heeft. In het nabijgelegen Schieblock, eigendom van LSI, huren bedrijven voor circa € 100 per m². Gremmen: ‘In dat gebouw zijn het kwaliteitsniveau en de service die huurders krijgen echter heel anders. Bedrijven die écht iets voor hun mensen willen bieden gaan naar Spaces.’ Hij noemt als voorbeeld Uber, het bedrijf achter de app om een taxi te bestellen, dat vorig jaar 2000 m² huurde aan de Vijzelstraat in Amsterdam. ‘Het grote voordeel is dat ze niet hoeven te investeren in de ruimte zelf. Er is een groot kwalitatief verschil met ruimte die goedkoper wordt aangeboden. Rotterdam wordt ook steeds meer een congres-stad en dat trekt bedrijven die kantoorruimte willen met een hoog serviceniveau.’
Spaces huurt in eerste instantie langjarig de begane grond tot en met de negende verdieping (ongeveer 7000 m²) aan het Hofplein. De bovenliggende gerenoveerde verdiepingen komen begin 2016 voor traditionele verhuur beschikbaar, waarbij de betreffende huurders gebruik kunnen maken van de door Spaces aangeboden faciliteiten, zoals business lounge, restaurant, koffiebar en vergaderfaciliteiten. De renovatie staat onder leiding van de Londense architecte Sevil Peach.
Multitenant
Daarmee past de deal met Spaces in de huidige trend dat kantoorgebouwen van meer dan 10.000 m² tegenwoordig alleen maar succesvol kunnen zijn als ze een multitenant karakter krijgen. Samenwerking met een aanbieder van flexibele kantoorruimte is dan een manier om meer doorstroming van huurders in het gebouw te krijgen. Gremmen: ‘PPF is daarbij zeker niet over één nacht ijs gegaan. Voordat ze de deal met Spaces sloten, hebben ze ook alle andere Spaces-vestigingen in Nederland gezien.’
Het is de eerste Spaces-vestiging in Rotterdam. Spaces, een zelfstandig onderdeel van Regus, heeft drie locaties in Amsterdam (Herengracht, Zuidas en Vijzelstraat) en is tevens gevestigd in De Rode Olifant in Den Haag. Gremmen: ‘Er komt een business club voor zelfstandige ondernemers, zzp’ers en professionals en er worden ook kantoren verhuurd aan kleine tot middelgrote bedrijven. Naast kantoorruimte biedt de aanbieder van flexibele werkruimte ook memberships, meeting rooms, satellietkantoren, uitgebreide cateringmogelijkheden en parkeerruimte, maar ook diensten als autohuur, fietshuur, IT-service en stomerij.’
PPF Real Estate
PPF Real Estate Holding is onderdeel van de Tsjechische PPF Group, die investeert in uiteenlopende marktsegmenten zoals telecommunicatie, bank- en financiële services, verzekeringen, vastgoed, mijnindustrie, landbouw, retail en biotechnologie. De focus van PPF strekt zich uit van de Europese markt naar de Verenigde Staten en Azië. PPF Group bezit activa ter waarde van in totaal € 24 mrd (per 30 juni 2014). PPF Real Estate heeft voor circa € 1,5 mrd aan assets onder management, met name in Nederland, Duitsland, Tsjechië en Rusland.
Gerelateerde artikelen:
