Het aantal woningverkopen bleef dalen in het 4e kwartaal van 2023, vooral doordat doorstromers minder woningen kochten. Koopstarters kochten juist meer huizen, in grote steden was hun aandeel 60%. De woningprijzen daalden niet langer in de laatste drie maanden van vorig jaar.
Dat blijkt uit het Kadaster kwartaalbericht Woningmarkt 4e kwartaal 2023. In dit kwartaal registreerde het Kadaster 50.518 transacties, 1,6% minder dan in dezelfde periode een jaar eerder. Het is het 11e kwartaal op rij waarin er minder transacties zijn vergeleken bij het jaar ervoor. De jaar-op-jaar daling was wel minder sterk dan in de vorige kwartalen, wat zou kunnen duiden op een aantrekkende markt in 2024. In vergelijking met het 3e kwartaal van 2023, steeg het aantal transacties met 7,6%. Dat is een normale stijging die we ook in eerdere jaren in het 4e kwartaal zagen.
Meer koopstarters
De daling van het aantal transacties kwam vooral doordat doorstromers minder woningen kochten. Zij kochten in het 4e kwartaal 2023 ruim 8% minder dan een jaar eerder. Doorstromers stelden de beslissing om te verhuizen uit om drie redenen. Ten eerste was er onvoldoende aanbod in zowel de bestaande bouw als nieuwbouw. Verder bleek een verhuizing soms toch niet echt nodig. Ook de stijgende hypotheekrente in 2023 speelde een rol.
Die stijgende hypotheekrente zorgde eveneens voor hogere woonlasten bij koopstarters. Toch zetten veelal jonge huishoudens de stap. Voor hen kan het interessant zijn als ze uit een huursituatie komen, omdat hun hypotheeklasten vaak lager uitkomen dan de huur die zij betalen. Bovendien is de koopkrachttoename van jonge huishoudens vaak een stuk groter dan die van oudere huishoudens.
Belangrijk daarbij is dat de lonen de laatste tijd flink zijn gestegen in het kader van de inflatiecorrectie. Hierdoor nam de leencapaciteit van koopstarters toe en werd de hypotheekrentestijging deels gecompenseerd. Het Kadaster registreerde dan ook 8,5% meer transacties van koopstarters in het 4e kwartaal van 2023. Het 5e kwartaal op rij dat koopstarters meer woningen kochten in vergelijking met een jaar eerder.
Grote steden populair
Koopstarters kochten vooral meer woningen in de grote steden. In vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder kochten ze 14% meer woningen in de 4 grootste gemeenten van Nederland (G4). De grote steden blijven, ondanks de hogere gemiddelde woningprijzen, aantrekkelijk voor koopstarters. Nu particuliere investeerders hier minder actief zijn en meer woningen verkopen dan dat zij kopen, krijgen koopstarters meer kansen op de woningmarkt. In het 4e kwartaal 2023 was het aandeel van koopstarters in de grootste gemeenten ruim 60%. In de andere grote steden (G40) was dit percentage lager, namelijk 47% en in de rest van Nederland 37%.
Prijsstijging in ruim helft gemeenten
In 53% van de gemeenten lagen de gemiddelde woningprijzen hoger dan een jaar terug. Voor 44% van de gemeenten gold juist dat de prijzen lager waren. In 25 gemeenten lag de gemiddelde woningprijs boven de € 550.000. Het grootste deel van deze gemeenten ligt in het noorden van de Randstad. De duurste gemeente was Blaricum met ruim €1,1 mln. In 21 gemeenten lag de gemiddelde woningprijs onder de € 300.000. Deze gemeenten liggen vooral aan de randen van Nederland.
