Door de toegenomen aandacht voor defensie in de EU staat die sector aan de vooravond van een forse vastgoedexpansie, concludeert Cushman & Wakefield.
Cushman stelt dat in het rapport Strategic Sector Signals.‘De toenemende defensie-investeringen in Europa leiden tot een structurele toename in de vraag naar industriële en logistieke ruimte.’ Dat is goed nieuws voor zowel gevestigde clusters als nieuwe regio’s. ‘Ook in Nederland zijn de effecten zichtbaar: van het nieuwe defensiedistributiecentrum in Soesterberg tot de ontwikkeling van publiek-private initiatieven zoals DefPort.’
Nieuwe locaties in Centraal- en Oost-Europa
Van de nieuwe defensieproductiefaciliteiten die sinds begin 2024 zijn aangekondigd of geopend, is 54% gerealiseerd als uitbreiding van bestaande locaties, 16% in herbestemde gebouwen en 26% in volledig nieuwe faciliteiten. Veel van deze investeringen worden gedaan in gevestigde clusters als Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Italië, Spanje en Zweden. ‘Tegelijkertijd ontwikkelen landen in Centraal- en Oost-Europa, zoals Polen en Roemenië, zich sinds de Russische inval in Oekraïne tot nieuwe defensiehubs. Naast productie is er bovendien een groeiende vraag naar logistieke ruimte, met name langs belangrijke transportcorridors en zeehavens.’
Defensie is dus na jaren weer een strategische groeisector, concludeert Annelou de Groot, CEO Cushman & Wakefield Nederland. ‘Dat brengt een enorme vastgoedopgave met zich mee: van productie en opslag tot opleiding, huisvesting en innovatiecampussen. Voor investeerders en ontwikkelaars ontstaan daarmee kansen die economische, maatschappelijke én veiligheidsdoelen verbinden.’ Om daarop in te spelen heeft Cushman & Wakefield afgelopen zomer een gespecialiseerd Defensie & Strategie-team opgezet dat overheden en marktpartijen adviseert over onder meer locatiekeuze, herontwikkeling, verduurzaming en publiek-private samenwerking.
Duurzaamheid, innovatie en grondstoffen
Andere sectoren waar de vraag toeneemt, zijn duurzame energietechnologie, kritieke materialen en life sciences. In de duurzame technologiesector wordt de vraag aangejaagd door nieuwe wetgeving in de EU en het Verenigd Koninkrijk. ‘Hierdoor groeit de vraag naar industriële ruimte voor onder meer zonnepanelen, windturbines en kleine modulaire kernreactoren.’ Het kan gaan om eigen gespecialiseerde productiegebouwen, maar ook om conventionele gehuurde locaties voor assemblage en logistiek. Volgens de onderzoekers loopt Duitsland hierin voorop.
Er is daarnaast meer vraag naar nieuwe mijnbouw- en raffinagefaciliteiten door de snel stijgende vraag naar grondstoffen zoals nikkel, lithium en zeldzame aardmetalen. Ook ziet Cusham kansen in de verhuur van conventioneel vastgoed voor recyclingactiviteiten. De life sciences-sector vraagt vooral gecertificeerde productiefaciliteiten (meestal in eigendom) en gecertificeerde distributiecentra (veelal gehuurd). ‘Investeringen zullen zich vooral concentreren in bestaande clusters en nabij strategische logistieke knooppunten.’
