Er mogen dan wat minder deals zijn ondertekend op de Provada, maar de drie hallen waren goed gevuld. Grote afwezige was Hugo de Jonge, terwijl de vastgoedmarkt in deze onzekere tijden toch zit te springen om een sterke leider.
Gepubliceerd in PropertyNL Provada Big Review
Ze waren er wel, de tekensessies. De Provada was altijd het moment om deals aan te kondigen, soms opgespaard uit het verleden, soms wat vage intentieovereenkomsten, maar toch. Sommige insiders misten die dealflow in de editie van 2022. Dat is niet helemaal terecht. Je had bijvoorbeeld Garbe en Union die kochten van Dudok, hetzelfde Garbe dat acquireerde in Aalsmeer, maar ook gemeenten lieten van zich horen, zoals Haarlem met Ontwikkelzone Zuidwest en innovatie bij Intospace met een deal met Essent. De grootste deal van de Provada-week was de verkoop van het winkelcentrum in Almere door Unibail-Rodamco-Westfield, maar deze deal werd buiten de Provada getekend.
Daan van der Vorm en Steven Manhave kregen op de Provada lof toegezwaaid van Jos Melchers, directeur gebiedsontwikkeling van de gemeente Rotterdam. Zij laten in de havenstad een toren van 60.000 m² verrijzen, en een dergelijke ondernemingsgeest is toch wat zeldzaam geworden in Nederland.
Maar in het algemeen lag de opbrengst van de tekensessies per saldo wat lager dan voor corona. Voor de Provada zelf was dit niet direct een probleem: het bezoekersaantal lag hoger dan vorig jaar en de drie hallen waren goed gevuld. Het geringe aantal deals zegt meer over de markt, die verkeert tussen hoop en vrees.
Onderhuidse ergernis
De onzekerheid brengt de roep om een sterke leider met zich mee. Daarom was er onderhuids wat ergernis dat minister Hugo de Jonge niet kwam opdagen. Met 24.709 bezoekers in de afgelopen week waren er even zovele redenen voor de minister om te komen, maar hij bracht in de Provada-week een bezoek aan de eilanden Saba, Sint Eustatius en Bonaire. Hij ging samen met Alexandra van Huffelen, staatssecretaris met deze eilanden in haar pakket. Zij moest er dus wel een keer heen, maar waarom met De Jonge?
Het gaf voeding aan de onzekerheid of Den Haag de prioriteiten wel op een rij heeft. Hoe nuttig is het om op een eiland als Saba met 1800 inwoners te gaan praten over zwerfplastic, om enkele van de 3138 bewoners van Sint Eustatius te ontmoeten, of bij Bonaire met amper 20.000 bewoners te praten over het slavernijverleden, terwijl in Nederland de woningnood dagelijks oploopt en De Jonge daarvoor als eerste verantwoordelijk is? Hoe vervelend het zwerfplastic of het slavernijverleden ook zijn: hij gaat daar niet over. Een rekensommetje leert dat het aantal inwoners van deze dorpen overeenkomt met het aantal professionals op de Provada. Was het dan niet nuttiger om daar te zijn?
Positieve uitschieter
Laten we niet verzuren en ook een positieve uitschieter van de Provada benoemen. Dat was Reinier van Dantzig, de kersverse wethouder van Amsterdam, met in zijn portefeuille woningbouw, grond en ontwikkeling. Hij waagde zich op de stand van Kroonenberg in een debat onder leiding van Jort Kelder met tegenspelers zoals Maarten de Gruyter, Daan van der Vorm en Marijn Snijders, maar wist zich goed te handhaven. Van Dantzig hield vast aan zijn (D66-)uitgangspunten, maar gaf wel aan waar het beter kan. Het helpt dat hij als voormalig ondernemer van restaurant de Vondeltuin en vrijwilliger bij Ajax de taal spreekt van de vastgoedondernemer.
Voor veel gemeenten is het spreken van de taal van het vastgoed – noodzakelijk voor het beste resultaat – een stap te ver. PropertyNL trachtte daar een steentje aan bij te dragen met de ‘Provada-tour’, waarin gemeenten op een onafhankelijke manier kunnen kennismaken met spelers in het vastgoed. Walter de Boer, de voorman van BPD, dat een meester is in het onderhouden van gemeentelijke contacten, maakte daar graag tijd voor vrij.
Meer lobbywerk
Op landelijk niveau is echter meer lobbywerk noodzakelijk, zeker omdat de strijd om de ruimte door de boeren zo goed gevoerd wordt. Na afloop van de Provada bleek bijvoorbeeld dat er gezaagd wordt aan de poten van de zogenoemde Woningbouwimpuls. De Woningbouwimpuls is een van de belangrijkste maatregelen van Hugo de Jonge, die met € 2 mrd de woningbouw wil vlottrekken. Op de Dag van de Projectontwikkeling lieten ambtenaren al weten dat het veel overtuigingskracht had gevergd om dit bedrag te verdedigen. ‘De markt is immers overspannen en er wordt toch zo veel verdiend?’
Elke vastgoedprofessional kan echter uitleggen dat je voor het ontwikkelen van woningen eerst een infrastructuur nodig hebt om dat mogelijk te maken, maar in Den Haag begrijpt niet iedereen dat. Wie dat ook niet begrijpt, is de Rekenkamer, toch een gerenommeerd instituut. Maar wie controleert de controleur?
Misschien goed om de auteur van dit kritische stuk van de Rekenkamer te achterhalen. Het gaat om niemand minder dan Ewout Irrgang, de bekende dwarsligger van de SP in de Tweede Kamer tot 2012. Een tip voor Hugo de Jonge als hij is bijgekomen van zijn trip: kijk goed naar de onderbouwing van de Rekenkamer, die zijn conclusies baseert op het tekort aan bouwvakkers. Dat was zeker het geval, maar de situatie op de nieuwbouwmarkt voor woningen verslechtert in zo’n snel tempo dat het tekort makkelijk kan omslaan.
Hoes had graag dossier Funda aangepakt
Op de Provada heeft Onno Hoes voor het eerst iets losgelaten over de reden van zijn naderende vertrek als voorzitter van de NVM en het dossier Funda. Hoes vindt dat zijn sterke politieke betrokkenheid als vicevoorzitter van de VVD op den duur niet past bij zijn rol als belangenbehartiger voor de makelaars. Heidinga (NVM Business): ‘Ter aanvulling voor de lezers: het vertrek speelt niet direct. Onno blijft aan tot er een opvolger is gevonden.’
Hoes benadrukt zijn rol als teambuilder bij de NVM. Hij trad aan toen de NVM een nieuwe structuur kreeg met een holding en heeft er oude tegenstellingen overbrugd. Zo behartigde hij samen met Hans van der Ploeg van VBO (zie kader) in Den Haag de belangen van de makelaar.
Hoes meent dat zijn opvolger een beter gestructureerd bedrijf krijgt dan hij aantrof. Wel krijgt zijn opvolger het dossier Funda voor zijn kiezen. Dat ligt op dit moment bij de Ondernemingskamer, omdat minderheidsaandeelhouders, meerderheidsaandeelhouder NVM en bestuur Funda niet door één deur kunnen. Op dit moment is het ook intern onrustig bij Funda. Er is nog geen nieuwe directeur en in Het Financieele Dagblad verscheen een verhaal over een groot verloop van personeel.
Hoes vindt het jammer dat hij dat dossier niet heeft kunnen afronden. ‘We hebben ingestemd met een derde aandeelhouder voor Funda. Dit kan voor Funda een belangrijk verschil betekenen. Voor de 30% minderheidsbeleggers moet een oplossing komen. Daar was ik mee bezig, maar door het juridiseren heb je het tempo niet in de hand. Overigens kan het aantal partijen dat wil verkopen best meevallen.’ Volgens Hoes vormt het aantal bedrijven onder de hoede van de vereniging NVM een complicatie voor zijn opvolger. ‘Je moet omgaan met een vereniging met leden, die aandeelhouder is van belangrijke bedrijven met eigen commissarissen en bestuur. Dan moet je een niet te groot ego hebben.’
Hans van der Ploeg sluit combi met NVM niet uit
Hans van der Ploeg, voorzitter van VBO, werd op de Provada naar aanleiding van een enquête van PropertyNL genoemd als mogelijke opvolger van Onno Hoes bij de NVM. Het komt wat vreemd over om een ‘concullega’ te kandideren, maar Van der Ploeg denkt daar zelf genuanceerder over, zo schrijft hij in een blog. ‘De verschillen tussen de verenigingen zijn met de jaren eigenlijk steeds kleiner geworden. En nu we de komende periode gezamenlijk tuchtrecht gaan inrichten, zullen ze alleen nog maar kleiner worden. De beroeps- en gedragscodes van alle organisaties worden hierop aangepast en in de komende algemene ledenvergaderingen aan de leden voorgelegd. Als zij hiermee instemmen, zijn we weer een stap verder. Ik vind dat dus echt geweldig!’
Hij schrijft verder: ‘Als je straks bij de ene brancheorganisatie geroyeerd wordt omdat je je werk niet hebt gedaan (komt gelukkig zeer zelden voor, maar toch) dan ben je ook niet meer welkom bij een andere brancheorganisatie of het NRVT. Als Hugo de Jonge er vervolgens voor zorgt dat er geen ruimte meer is voor ongeorganiseerde makelaars, dan zijn we volgens mij heel goed bezig in de markt. Ik doe ook graag een oproep aan de diverse woningportalen zoals Funda, Pararius en Huislijn.’ In dat lijstje zouden ook Funda in Business en Ventu als portalen commercieel vastgoed genoemd kunnen worden (red.).
Van der Ploeg: ‘Als zij zich nu ook eens aansluiten bij het centrale tuchtrecht, dan kunnen we ongeorganiseerde makelaars die zich niet gedragen eindelijk ook eens een halt toeroepen. Dan kunnen we ervoor zorgen dat het voor hen onmogelijk wordt om te adverteren op die portalen. Het zou verstandig zijn als ze hier actief mee aan de slag gaan. Ik denk ik dat het een kwestie van tijd is dat we nog maar één brancheorganisatie hebben. Maar wat mij betreft niet eerder dan dat de overheid stappen heeft gezet in de wettelijke verankering van het vak.’
