De gemeente Amsterdam constateert ook zelf dat er steeds minder bedrijfsruimte beschikbaar is. De voorgestelde aanpak om het verdwijnen van werkplekken tegen te gaan, is volgens organisaties van ondernemers en werkgevers echter volstrekt onvoldoende.
VEBAN, ondernemersverening voor Amsterdam-Noord, refereert in haar nieuwsbrief aan de Monitor Bedrijfsruimte 2023 van de gemeente Amsterdam die eind vorig jaar het licht zag. De leegstand op de Amsterdamse bedrijfsruimtemarkt is historisch laag. in Amsterdam Noord, waar vier bedrijventerreinen gelijktijdig veranderen naar woon-werkwijken, stijgen de huurprijzen en neemt het tekort aan beschikbare bedrijfsruimtes toe.
'Belangrijkste economische motor'
Waar landelijk het leegstandspercentage voor bedrijfsruimte op 3,2% ligt is dit in Amsterdam - 'de belangrijkste economische motor van Nederland' - nog lager: 2,7%. De Veban: 'Een gezond frictieniveau ligt volgens de gemeente Amsterdam bij 5% leegstand. Daar zitten we al sinds 2015 onder. Ondanks die wetenschap is het de gemeente niet gelukt dit tij te keren. In tegendeel. Het aanbod ligt jaar op jaar lager.'
De ondernemersvereniging vervolgt: 'Ondanks de keer op keer uitgesproken belofte van het Amsterdamse college om bij de transformatie van bedrijventerreinen het aantal vierkante meters aan bedrijfsruimte gelijk te houden, neemt het aanbod dus zienderogen drastisch af. In 2021 halveerde het aanbod bijna ten opzichte van 2020. En in 2022 is het aanbod wederom afgenomen.'
Gestapelde bedrijfsgebouwen
Dat er iets moet gebeuren wordt, in reactie op de Monitor Bedrijfsruimte 2023, erkent ook de gemeente Amsterdam. Voor het creëren van betaalbare bedrijfsruimtes vraagt de gemeente de markt om een werkcorporatie op te richten. Daarnaast ziet de gemeente heil in het beter benutten van bedrijventerreinen, onder meer door gestapelde huisvesting. Om dit soort gestapelde bedrijfsgebouwen op meer plekken mogelijk te maken, kunnen marktpartijen zich inschrijven op specifieke bouwkavels. De gemeente bereidt de eerste tender voor in de Buiksloterham.
Daar gaat de gemeente een transformatiecoördinator aanstellen die ondernemers in transformatiegebieden moet helpen met hun huisvesting.
Pittige reactie
De maatregelen die het college voorstelt, staan volgens de Veban in geen verhouding tot het probleem waar de bedrijven voor staan. Samen met collega-organisaties voor ondernemers en werkgevers ORAM en VNO-NCW schreef de vereniging een pittige reactie richting de verantwoordelijke wethouders Mbarki en Van Dantzig.
De voorgestelde aanpak brengt de bedrijven naar eigen zeggen in verlegenheid. 'Om op dit probleem een antwoord te geven kondigt u onder de noemer ‘aanpak herhuisvesting bedrijven’ drie maatregelen aan. U reserveert in de eerste plaats een klein bedrag voor de oprichting van een werkcorporatie die moet gaan onderzoeken of het mogelijk is op kleine schaal betaalbare bedrijfsruimten te realiseren. Daarnaast wilt u een transformatiecoördinator aanstellen en u neemt zich als derde maatregel voor om ondernemers voorafgaand aan transformaties beter te informeren over hun positie en over wat zij van de gemeente kunnen verwachten. Dat is geen aanpak. Dat is een gebrek aan aanpak.'
De vereningen vinden het idee van een werkcorporatie voor betaalbare berijfsruimte interessant maar wijzen tegelijk op de rol die de gemeente daar zelf bij kan spelen. 'Met bestemmingsplannen – en straks omgevingsplannen – kan meer sturing worden gegeven dan nu gebeurt. Met grondprijzen kan de gemeente meer doen. Te snel schiet de gemeente in de verdediging dat ze geen staatssteun mag verlenen. Dat is op zichzelf natuurlijk waar, maar niet alle overheidssturing die erop gericht is de juiste randvoorwaarde voor (noodzakelijke) bedrijven te creëren, is gelijk een vorm van staatssteun.'
'Gratuite maatregel'
Het aanstellen van een transformatiecoördinator en het voornemen beter te informeren vinden de ondernemers een wassen neus. 'Wij vragen ons af: wat moet diegene coördineren als bedrijven nergens naartoe kunnen? Er bestaat bovendien nu al een transformatieloket. Daar werken zeer welwillende gemeenteambtenaren die ondernemers graag zouden helpen bij het vinden van alternatieve bedrijfsruimte. Maar die alternatieven zijn er zo goed als niet. Hoe kan iemand met deze functie aan het eind van de dag voldaan naar huis gaan? Dit is een gratuite maatregel, net als het voornemen om ondernemers beter te informeren over hun positie, zolang hun positie in de stad niet verbetert.'
De Amsterdamse ondernemers zeggen alle hoop te hebben gevestigd op de Ontwikkelstrategie 2035. ' Wij zijn blij dat het stadsbestuur de maatschappelijke noodzaak van (stadsverzorgende) bedrijvigheid en werkgelegenheid erkent en ook erkent dat bedrijven op transformerende bedrijventerreinen nu en straks heel erg in de knel komen. We missen alleen nog de passende sense of urgency bij het stadsbestuur om ook daadwerkelijk een inclusieve stad te maken.'
