Delftse invasie: op zoek naar extra studentenhuisvesting

Medio vorig jaar maakt de TU Delft zijn voornemen bekend om nieuwe initiatieven op het gebied van onderwijs, onderzoek en innovatie deels vanuit Rotterdam te laten plaatsvinden. In Delft zelf groeit de universiteit steeds meer uit zijn jasje. De instroom van studenten is de afgelopen jaren sterk gestegen, en de verwachting is dat deze trend voorlopig doorzet. Het zorgt voor steeds meer druk op de Delftse campus en de stad.

Om aan de groeiende vraag naar ingenieurs te voldoen, wil de TU Delft een nieuwe campus starten in Rotterdam, waar de TU al een aantal jaar samenwerkt met de Erasmus Universiteit. Concreet gaat het om bachelor- en masteronderwijs, en daarmee verweven onderzoeks- en innovatieactiviteiten, op de thema’s Future of Health, Climate & Energy Systems Engineering en Resilient Living Environment.

Fikse instroom

Begin dit jaar werden de plannen wat concreter. Er wordt inmiddels gezocht naar een locatie, en daarvoor zijn vijf verschillende opties in beeld, waarover zowel de TU Delft als de gemeente Rotterdam nog geen uitspraken doet. Een meerderheid van de Rotterdamse gemeenteraad heeft inmiddels verzocht om het voormalige Feyenoord City-gebied hierbij mee te nemen. Rond de zomer moet er een voorstel liggen. Wel is inmiddels duidelijk dat het gaat om een fikse instroom van nieuwe studenten. Tot 2035 kan dit oplopen tot ongeveer 10.000, een flinke plus alleen al boven op de huidige populatie van 35.000 studenten aan de Erasmus Universiteit.

Parallel daaraan streeft de TU Delft ernaar het aantal studenten (nu zo’n 28.000) op de TU Delft Campus vanaf 2026 te laten dalen naar 25.000, om de druk op campus en stad beheersbaar te houden. De activiteiten in Den Haag en Amsterdam (AMS Institute) blijven verder groeien.

Hoewel nog niet concreet is waar de campus gaat landen, roept de Delftse invasie wel direct de vraag op waar de studenten in Rotterdam moeten gaan wonen. Net als in andere studentensteden is er ook in Rotterdam een structureel tekort aan kamers. Daarnaast wordt er in typische studentenbuurten als Kralingen al flink geklaagd over de grootschalige verkamering van reguliere woningen tot studentenwoningen en de overlast die daarmee gepaard gaat. Niet voor niets heeft de gemeente hiervoor een actieplan opgesteld.

Randvoorwaarden

Op de vraag hoe Rotterdam gaat voorsorteren op de komst van een grote groep nieuwe studenten, stelt een woordvoerder van de dienst Stadsontwikkeling van de gemeente Rotterdam dat de ontwikkeling van de TU Delft-campus (lesgebouwen, voorzieningen en studentenhuisvesting) in Rotterdam nog in een eerste verkenningsfase is. Wel worden er afspraken gemaakt over de te verrichten onderzoeken en de randvoorwaarden voor de verdere ontwikkeling.

Een van deze randvoorwaarden bij de keuze voor de toekomstige locatie(s) is het kunnen realiseren van voldoende studentenhuisvesting om daarmee voor te sorteren op de groep nieuwe studenten van de TU Delft die tot 2035 geleidelijk naar Rotterdam zal komen. ‘De TU Delft verwacht dat er tot 2035 ongeveer 10.000 studerenden in Rotterdam onderwijs zullen gaan volgen’, aldus de woordvoerder. ‘Dat wil nog niet zeggen dat ze hier allemaal komen wonen. De TU Delft onderzoekt nog of deze groep ook daadwerkelijk een woonvraag in Rotterdam zal hebben.’

Bij de locatiekeuze wordt rekening gehouden met de druk dan wel overlast op bestaande wijken. Daarbij is de insteek nieuwbouw in de vorm van een campus, waarvan huisvesting van de nieuwe studenten een onderdeel is. ‘De insteek is dus niet om alle studenten te laten landen in de bestaande voorraad.’

De gemeente Rotterdam ziet de komst van 10.000 studenten vooral als een kans voor de stad. ‘De komst van de TU Delft werkt als vliegwiel voor de ontwikkeling en aantrekkingskracht van technisch hbo- en mbo-onderwijs in Rotterdam. Dit kan met doorlopende leerlijnen, maar ook met vestigingsplannen van deze instellingen.’

Voorbeeldfunctie

De stad hoopt ook dat de nabijheid en zichtbaarheid ervoor zorgen dat het Rotterdamse (haven)bedrijfsleven de TU-studenten en -afgestudeerden beter weet te vinden bij de werving van hoogwaardig personeel. De komst van de TU in Rotterdam moet daarnaast extra innovatie en aantrekkingskracht opleveren voor het mkb en het grote bedrijfsleven. ‘De TU-campus kan tenslotte een motor zijn voor maatschappelijke ontwikkeling, bijvoorbeeld door de voorbeeldfunctie van techniek en universiteit voor de jeugd, die op dit moment hier niet zo snel mee in aanraking komt. Zo kunnen nieuwe talenten worden geworven.’

Ondertussen zit de gemeente niet stil bij het aanpakken van de kamernood. Bijna een jaar geleden lanceerde ze samen met de Rotterdamse onderwijsinstellingen en studentenhuisvesters het Uitvoeringsplan Studentenhuisvesting 2023–2026. De partijen willen dat er jaarlijks zo’n 400 nieuwe studentenwoningen in de stad bij bijkomen, al gaf wethouder Chantal Zegers daarbij wel direct aan dat het niet realistisch is om te verwachten dat dit aantal jaarlijks gehaald zal worden, omdat niet alle plannen voor nieuwbouw zullen doorgaan. Daarom kijkt de gemeente ook met een schuin oog naar randgemeenten als Capelle aan den IJssel, Schiedam en Dordrecht, in de hoop dat zij ook meer studentenwoningen gaan realiseren.

Op kamers in Rotterdam

• Rotterdam telt zo’n 32.000 studenten die in de Maasstad op kamers wonen.
• Van de Rotterdamse kamerbewoners volgen er 7.400 een hbo- of wo-studie buiten Rotterdam.
• Andersom wonen 11.300 studenten die in Rotterdam studeren zelfstandig buiten Rotterdam.
• 49% van de Rotterdamse studenten (excl. mbo) is uitwonend, dit betreft 36.000 studenten.
• Van de studenten op kamers in Rotterdam volgen er ongeveer 6.100 een mbo-opleiding. Het percentage uitwonenden in deze doelgroep is 14%.
• 68% van de uitwonende Rotterdamse studenten woont in Rotterdam en 32% woont buiten de stad.
• 72% van de uitwonende studenten zijn Nederlandse studenten, de rest zijn internationale studenten.
• Tot 2026 worden in Rotterdam naar verwachting 2.500 wooneenheden opgeleverd die geschikt zijn voor studenten.
• De komende jaren zijn er, exclusief de komst van een nieuwe campus van de TU Delft, naar verwachting 3.400 extra studentenwoningen nodig om de aanwas aan nieuwe studenten op te vangen. Optellend bij het huidige tekort aan studentenwoningen (2.700) zijn er circa 6.000 extra studenteneenheden nodig in 2029.
• De hbo-instellingen voorzien een daling van 43.200 naar 40.000 studenten in 2029 (ruim 7%).
• De doelgroep wo-studenten stijgt naar verwachting van 30.200 studenten naar 35.500 studenten in 2029 (17,5%).
• Het aantal internationale diplomastudenten stijgt van 9.800 naar 13.900 in 2029 (bijna 30%).
• Het aantal mbo-studenten blijft tot 2029 ongeveer gelijk op 43.000.
• Rotterdam heeft 45% structureel aanbod aan studentenhuisvesting (Nederland 53%). De rest is flexibel aanbod, woonruimte waarin ook andere doelgroepen kunnen wonen.
• Het aantal studenten dat meldt uitwonend te willen zijn is 35.700. Afgezet tegen het huidige aanbod van 33.000 woningen betekent dit een tekort van 2.700 woningen.
• Het aantal Nederlandse studenten dat uitwonend wenst te zijn, neemt naar verwachting tot 2039 met 700 af vanwege de dalende populatie. Voor de internationale studenten zijn 4.100 extra eenheden nodig.

Bron: Uitvoeringsplan Studentenhuisvesting 2023–2026

Actieplan woonoverlast studenten

De gemeente Rotterdam heeft samen met partijen uit de wijk een actieplan gemaakt om woonoverlast in de typische studentenwijk Kralingen aan te pakken. Speciaal voor Kralingen is een stoplichtmodel ontwikkeld, dat dossieropbouw van woonoverlast overzichtelijk maakt en beter te volgen. Daarnaast worden er extra BOA’s ingezet om overlast op straat te bestrijden. Zij hebben contact met alle studentenorganisaties. Om verdere verkamering tegen te gaan is er extra regelgeving gekomen, zoals een t nul-quotum en de zelfbewoningsplicht. Daarnaast zijn er zijn diverse acties en communicatiemiddelen bedacht om ervoor te zorgen dat studenten en hun medebewoners elkaar beter leren begrijpen.