Bedrijven hebben vorig jaar fors minder ruimte in gebruik genomen op bedrijventerreinen. Na de recordjaren 2021 en 2022, nam de vraag in 2023 met 40% af.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 2, 23 februari 2024
Het gaat zowel uitgiftes op greenfields en brownfields als opname in de bestaande vastgoedvoorraad, gemeten in omvang van alle transacties. Dit blijkt uit de Database Locatiebeslissingen Nederland van Stec Groep, onderzoeks- en adviesbureau voor wonen, werken en leefomgeving. De terugval past in het beeld van onder meer de NVM, die constateert dat het aanbod van bedrijfsruimte voor het eerst na een lange periode weer is toegenomen in het laatste kwartaal van 2023.
Netcongestie en stikstof
Vooral in de tweede helft van het jaar is de terugval goed zichtbaar ten opzichte van voorgaande jaren. Belangrijke oorzaak voor de afname is het opdrogen van (nieuw) aanbod. Afgelopen jaren is veel bedrijventerrein uitgegeven, maar is er nauwelijks nieuw aanbod bijgekomen. Netcongestie en de stikstofcrisis zijn volgens de analyse van Stec Groep grote knelpunten in het ontwikkelen van een nieuw bedrijventerrein.
Tegelijkertijd zorgen deze knelpunten ook voor het uitstellen of afblazen van investeringen bij bedrijven in gebouwen en grond. Bedrijven moeten bijvoorbeeld op veel plekken enkele jaren wachten op een stroomaansluiting, zoals in Emmeloord, Hoogeveen, Ede en IJsselstein. De intrinsieke vraag vanuit bedrijven is er wel maar belemmeringen aan aanbodzijde vormen een blokkade.
Meer lucht logistieke markt
Onder ‘de motorkap’ ziet Stec Groep dat vooral de logistieke ruimtevraag is teruggevallen. Logistieke eindgebruikers laten in 2023 een teruggang zien van zo’n 40% in ruimtevraag. Zowel XXL-distributiecentra als kleinere dc’s werden minder in gebruik genomen. De pijplijn met ontwikkellocaties van vastgoedpartijen is naar inzicht van Stec Groep nog goed gevuld. ‘Er staan nog miljoenen vierkante meters in aanbouw of op de planning. Opvallend is om daarom te zien dat diverse projecten die op risico zijn gebouwd nu nog zonder eindgebruiker zitten. Voorbeelden zijn de ontwikkelingen van Goodman in Maarssen, Logicor in Helmond, GLP in Culemborg en Frasers in Bemmel.’
Daarnaast zijn er volgens Stec Groep logistieke eindgebruikers die minder ruimte in gebruik nemen dan oorspronkelijk gepland. Het Zweedse modebedrijf NA-KD.com nam in Duiven slechts één van de drie gebouwen in gebruik. In Almere wordt de helft van het dc van Hunkemöller aangeboden. Een derde deel van het nieuwe fulfilmentcentrum van Picnic in Zwolle gaat in de verhuur, terwijl het bedrijf zelf pas in 2025 zijn intrek neemt (pand is begin 2023 opgeleverd).
