Als de PVV na haar grote verkiezingsoverwinning een regering mag vormen, zal er ook sprake zijn van een nieuw beleid op het vlak van ruimtelijke ordening. Cees-Jan Pen, lector de Ondernemende Regio aan Fontys Hogeschool voor Economie & Communicatie schetst op Stadszaken alvast de contouren.
Bij zijn analyse van de verkiezingsuitslag op plafform Stadszaken hanteert Pent het uitgangspunt dat de grote winnaar meebestuurt. Daarbij kan hij leunen op wat in het verkiezingsprogramma van de PVV staat, al gaf Wilders al op de verkiezingsavond aan op heikele thema's als migratie water bij de wijn te willen doen. Het land moet immer geregereerd worden.
Ruimte voor de rivier
Pen verwacht dat er een veel strakkere regie zal komen vanuit het Rijk met betrekking tot de ruimtelijke ordening. 'Co Verdaas kan als nieuwe Deltacommissaris aan de slag met een ambitieuze nieuwe aanpak, waarbij er extra middelen, doorzettingsmacht en ruimte komt voor dijkverhogingen en ruimte voor de rivier en water. Het water en bodem leidend principe wordt versneld ingevoerd, waardoor er niet wordt gebouwd in uiterwaarden en andere gebieden die nodig zijn voor de wateropgave of in mijn ogen gewoon te laag liggen. Er komt een speciale compensatieregeling voor bewoners en bedrijven die moeten verhuizen uit deze gebieden. In de nieuwe Nota Ruimte krijgen de Deltawerken een nadrukkelijke plek. De druk op de ruimte en ruimteschaarste neemt verder toe.'
Nieuw soort Vinex-operatie
Duurzame verstedelijking wordt losgelaten, zo voorziet Pen. 'Nadruk ligt op de bouw van betaalbare en toegankelijke woningen. De roep om een – in mijn ogen- kostbare en complexe nieuw soort Vinex-operatie zal sterk toenemen.'
De lector denkt dat Wilders van een koude kermis thuis komt als hij veel in het buitengebied wil bouwen, iets wat in het woondeel van het verkiezingsprogramma van de PVV staat. 'Eens te meer wordt in berekeningen vanuit het Rijk en rond Prinsjesdag duidelijk bevestigd dat bouwen buiten de bebouwde kom, kostbaar en complex is, zeker ook omdat meer rekening moet worden gehouden met het nieuwe Deltaprogramma. Er moet flink wat geld bij.'
Wel krijgt het ministerie dat gaat over woningbouw de beschikking over forse budgetten om in alle landsdelen - en zeker buiten de Randstad - nieuwbouwwijken mogelijk te maken. Pen: 'Ik hoop daarnaast - en ben soms positief naïef - dat er een ministerie komt à la VROM dat echt over meer gaat dan alleen wonen.'
Plattelandsfonds voor transformatie
Hij voorziet dat er een apart plattelandsfonds komt voor het transformeren van verouderde vakantieparken, maar ook voor het transformeren van agrarische complexen naar woonwijken. Fondsen voor verduurzaming van woonwijken en het Klimaatfonds worden beëindigd en beschikbaar gesteld voor de aanpak van de woningnood.
Door de beëindiging van die fondsen krijgen corporaties meer ruimte en middelen voor de aanpak van de woningnood. 'Snel zal duidelijk worden dat het versneld verduurzamen van de bestaande woningvoorraad vanwege forse daling energielasten zal bijdragen aan meer bestaanszekerheid, maar goed.'
Pen denkt dat het het straatje-erbij-denken vanwege de hoge kosten, gebrek aan capaciteit en ontbreken van betaalbare en toegankelijke woningen wordt losgelaten, hoewel dit wel is opgenomen in het verkiezingsprogramma van de PVV. In plaats hiervan komt er een leefbaarheidsfonds voor kleine kernen en dorpen.
Pen gaat er vanuit dat het door het vorige kabinet in gang gezette ruimte voor economie programma wordt voorgezet en een plek krijgt in de nieuwe Nota Ruimte. Er wordt expliciet naast het behoud van bestaande bedrijventerreinen, ruimte gereserveerd voor de groei van circulaire bedrijven en het minder afhankelijk willen zijn van grondstoffen- en materiaalstromen en de gevreesde EU wet- en regelgeving op dat gebied.
Lees ook: Arbeidsmigrant in logistiek buffelt vooral voor Nederlander
'In lijn met de verwachte strakkere regie op de nationale ruimtelijke ordening is ruimtelijk-economisch beleid weer terug van weggeweest. Dit gaat gevolgen hebben voor de ontwikkeling van logistieke, industriële en agrarische bedrijventerreinen die voor hun groei en openstaande vacatures afhankelijk zijn van arbeidsmigranten. Er komt namelijk een rem op arbeidsmigratie. Onduidelijk is of er een uitzonderingsclausule komt voor kenniswerkers die werkzaam (willen) zijn in een van onze top innovatieclusters en Brainport Eindhoven als motor van de Nederlandse economie in het bijzonder.
Pas op de plaats beleid leidt op termijn tot grote schade en zeker voor de bestaanszekerheid van toekomstige generaties.
'De kiezer heeft een krachtig signaal afgegeven. Het is niet per se mijn keuze', concludeert Pen als hij op het punt komt van de gevolgen van de politieke aardschok voor het klimaatbeleid binnen de ruimtelijke ontwikkeling. 'De wetenschappelijke bewijslast is echter zo klip-en-klaar dat ook deze coalitie de enorme klimaatrisico’s gewoon niet kan negeren. Klimaatrisico’s bepalen een groot deel van de waarde van bestaande en nieuwe woningen en daarmee onze bestaanszekerheid. Pas op de plaats beleid leidt op termijn tot grote schade en zeker voor de bestaanszekerheid van toekomstige generaties. De besluiteloosheid van de afgelopen 20 jaar op het ruimtelijk en woondomein wat zogenaamd af was, is mede debet aan de huidige woningnood en escalerende strijd om de ruimte.'
