De economie mag in het slop zitten en we komen net uit corona, op de Rotterdamse kantorenmarkt heeft het nauwelijks een negatieve impact. Volgens vijf Rotterdamse vastgoedadviseurs is het nog altijd dringen voor nieuwe bedrijven die zich in de Maasstad willen vestigen.
PropertyNL stak met Pieter Bas Koevermans (Briq), Ted Rommelse (Ooms Makelaars), Léon de Lobel (De Lobel & Partners), Maurits de Peuter (Schaub & Partners) en Pieter Molenaar (Molenaar Bedrijfshuisvesting) de thermometer in het Rotterdamse commerciële vastgoed.
In de kantorenmarkt is er van neergang nog totaal geen sprake. Door gebrek aan nieuwbouw is de grotere gebruiker volgens De Lobel aangewezen op bestaande bouw, ‘en ook daar is de spoeling voor grotere metrages dun’. Koevermans noemt het een golfbeweging: op het moment dat de woningmarkt tegenzit wil men meer winkels en kantoren en andersom. Molenaar vindt dat er de afgelopen jaren evengoed behoorlijk veel gebeurd is. ‘Neem Air Offices (de transformatie van de voormalige V&D tot een mixed use van winkelruimte met daarbovenop kantoren aan de kop van de Koopgoot, red.). Dat komt echt wel vol.’
Werkplekken nodig
Het stilvallen van projecten schept ook kansen, stelt Rommelse, die daarmee refereert aan Feyenoord City. ‘Door het wegvallen van de nieuwe Kuip is er ruimte voor 2500 extra woningen, bovenop degene die al geprogrammeerd zijn.’ Voor al die extra woningen zijn ook voorzieningen nodig zoals winkels, sport, gezondheid, horeca en natuurlijk hoogwaardige kantoren, zegt hij. ‘Als een gebied wil gaan leven, heb je ook werkplekken nodig, ook gelet op het feit dat er op andere plekken in stad, bijvoorbeeld in het centrum, nauwelijks meer kwalitatief aanbod is.’ De Lobel voegt daaraan toe: ‘We moeten ook niet overdrijven. Als je nu 3000 of 4000 m² zoekt, vind je echt wel wat, bijvoorbeeld in gebouw Weena en in First Rotterdam. Maar als een klant 7000 m² nodig heeft, wordt het een stuk moeilijker.’
Geen overaanbod
Angst voor een nieuw overaanbod aan kantoren door de crisis en het nieuwe werken is volgens de heren niet nodig. Rommelse: ‘Rotterdam is New York niet. De afgelopen jaren zijn er juist veel vierkante meters kantoor ingeleverd. Wat je hier bijbouwt, voorziet direct in een vraag. Edge heeft dat slim gedaan, door Coolsingel 75 vlot te trekken. Een prima plek om risicodragend kantoorruimte te ontwikkelen die direct alle boxen aanvinkt.’
De blijvende impact van corona op de vraag naar kantoorruimte in Rotterdam is beperkt, al ruilden een aantal grote gebruikers hun single-tenant kantoor in voor een multi-tenant gebouw als Delftse Poort. De Peuter: ‘Kantoren staan daarbij veel meer in het teken van ontmoeten in plaats van enkel een werkplek. Voor het aantrekken en behouden van medewerkers is het voor werkgevers belangrijk om een fijne en uitnodigende werkomgeving te creëren.’
Kantoor als alternatief
Rotterdam heeft op kantoorgebied in de omgeving alleen enige concurrentie van Capelle aan den IJssel, stelt De Peuter. ‘De gemeente heeft daar de ambitie op Rivium en Fascinatio 5700 woningen te ontwikkelen, veelal door transformatie. Ontwikkelaars schorten uit onzekerheid plannen daartoe nu op en sluiten toch weer langjarige overeenkomsten voor gebruik als kantoor. Een kleine kanttekening daarbij is wel dat de gunstige concurrentiepositie van Rotterdam wel eens kan verslechteren als gevolg van het huidige mobiliteitsbeleid van de gemeente. Dat zou afbreuk doen aan de jarenlange inspanningen van zowel marktpartijen als lokale overheden.’
Lees meer over deze Rotterdamse expertmeeting in PropertyNL 9. Deze uitgave verschijnt op 29 september.
