DVDP: grootste vastgoedcongres

Na een corona-onderbreking van twee jaar kon de Neprom vorig jaar de DVDP (Dag van de Projectontwikkeling) weer in ere herstellen, een bijzondere mijlpaal voor directeur Jan Fokkema en voorzitter Desirée Uitzetter. Een mijlpaal, omdat de DVDP is uitgegroeid tot een kennisfestival voor ontwikkelaars en hun klanten.

De Neprom heeft zich beijverd voor een minister voor volkshuisvesting. Dat is gelukt, demonstreerde Hugo de Jonge vorig jaar, met zijn DVDP-aftrap. De Neprom werkte ook aan de afschaffing van de verhuurderheffing en extra geld voor infrastructuur, maar anno 2023 zijn er ook veel zorgen: de gezamenlijke focus op 1 miljoen woningen lijkt verder weg dan ooit. Veel bijeenkomsten van de DVDP hebben dit jaar daarom een zorgelijk karakter.

Toch is het niet de bedoeling dat de deelnemers somber de Fokker Terminal in Den Haag verlaten. Zij kunnen kennismaken met verrassende sprekers, die het niet alleen hebben over stenen. Zo staat buurtvernieuwing centraal bij de corporaties Rochdale en Staedion. Marieke Mentink laat zien hoe bouwers, corporaties en gemeenten beter kunnen samenwerken, terwijl anderen misschien liever op de hoogte worden gebracht van ‘biobased’ gebouwen. Hoe starters toch nog aan de bak kunnen komen, vertellen Joost Katoen en Ron Haerkens. Zij zijn als vertegenwoordigers van ‘Neprom New Generation’ een stimulans voor jongeren.

Sessie: Van belangen naar verlangen
Marieke Mentink, divisiedirecteur bij Dura Vermeer Divisie Bouw en Vastgoed

Stelling: Zorgt samenwerken op basis van gedeeld verlangen ervoor dat partners veel meer over de grenzen van hun eigen belangen heen kunnen denken én investeren?
Samenwerken in de wetenschap dat het eindresultaat daar beter van wordt. Voor alle partners! Dit klinkt leuk, maar de belangen van marktpartijen, corporaties en gemeente liggen logischerwijs lang niet altijd op één lijn. Maar is dat noodzakelijk?
Onder leiding van Geurt van Randeraat (Site Urban Development) leggen Marieke Mentink (Dura Vermeer), Jan Klein (Bureau PAU), Jan-Jaap Vogel (Nijestee) en Kees van den Berg (Patrimonium) uit hoe ze in Groningen bij gebiedsontwikkeling De Suikerzijde op deze manier gestart zijn.

Sessie: Versnelling buurtvernieuwing
Gijsbert van Herk, bestuursvoorzitter Staedion

Stelling 1: Omdat we niet één manier van continu verbeteren hebben bij de aanpak van ontwikkeling van de wijk, komen we steeds weer op buurtvernieuwingstrajecten als het bijna te laat is
Stelling 2: Buurtvernieuwing moet uit de leefwereld en de mensen zelf vandaan komen en niet van de systeemwereld en instituten
De komende jaren moeten we een groot aantal woningen aan onze woningvoorraad toevoegen. De ruimte daarvoor is beperkt en daarom zal een groot deel van die nieuwe woningen binnen de contouren van bestaand stedelijk gebied gebouwd worden. In de sessie Versnelling buurtvernieuwing gaan we aan de hand van praktische voorbeelden in op welke wijze buurten met veel corporatiebezit integraal vernieuwd kunnen worden in combinatie met het toevoegen van substantiële aantallen woningen. Door de energie te richten op gebieden in bezit van corporaties kunnen zij gemakkelijker de regie in de vernieuwing op zich nemen. Groot voordeel is dat daardoor bewoners die vanwege hun sociale netwerk gehecht zijn aan hun buurt daar kunnen blijven wonen. Veel infrastructuur is daar ook al aanwezig en bestaande voorzieningen kunnen er een boost door krijgen. De uitdagingen zijn ook groot. Er wonen vaak kwetsbare mensen en de sociale cohesie en zelfredzaamheid is vaak relatief laag. Woningen en openbare ruimte zijn aan verbetering toe, voorzieningen verdwijnen. Ook is er een grote verduurzamingsopgave op gebied van energie, klimaatadaptatie en hittestress. De urgentie voor verbetering in deze buurten en wijken is vaak hoog. Het moet sneller en kan beter. Het gecombineerd inspelen op deze uitdagingen biedt kansen om buurten integraal te verbeteren, zodat huidige en toekomstige bewoners hier profijt van hebben. Het succes staat of valt met de juiste samenwerking van partijen waar creativiteit en kennis op de juiste manier worden samengebracht. De vraag is hoe je vorm geeft aan die samenwerking. Daar gaan we in deze sessie verder op in aan de hand van concrete voorbeelden.
In deze sessie onder leiding van Gijsbert van Herk (bestuurder Staedion) komen onder anderen Eric Nagengast (directeur vastgoed Rochdale) en Mariette Broesterhuizen (strategisch manager BuurtBoost, initiatief van Vorm) aan het woord over de aanpak van de Klipperbuurt in Amsterdam-Noord, waar de integrale aanpak van BuurtBoost wordt toegepast en wordt samengewerkt aan het verrijken van deze naoorlogse buurt. Dré Boidon (directeur Onderhoud en Vastgoed Staedion) en Esther Fleers (directeur Heijmans Vastgoed regio west) presenteren hun gebiedsgerichte aanpak van de vernieuwing in Den Haag-Zuidwest.

Sessie: Schoonheid is een Grondrecht
Leo Versteijlen, partner van Site Urban Development

Stelling 1: Schoonheid is een grondrecht
Iedereen ervaart schoonheid, al was het maar op vakantie. Het nastreven van schoonheid in gebouwen en omgeving is een kwestie van respect voor de diepmenselijke ervaring.

Stelling 2: ‘In deze tijd heeft wat men altijd noemde / schoonheid schoonheid haar gezicht verbrand’ (Lucebert)
Voor Lucebert was de verpletterende ervaring van de tweede wereldoorlog een bron van nieuwe creatie. Hoe relevant is schoonheid in tijden van klimaatverandering en woningnood; kan het inspiratie bieden?

Stelling 3: Als je te gretig naar schoonheid grijpt, trekt de schoonheid zich terug (vrij naar Augustinus)
Regels en beeldkwaliteitsplannen proberen schoonheid af te dwingen, maar hebben wellicht een tegengesteld resultaat. Schoonheid is een houding.

Sessie: Versnelling buurtvernieuwing
Eric Nagengast, directeur Vastgoed Rochdale

De meeste van de 38.000 woningen die Rochdale sociaal verhuurt, staan in de grote naoorlogse uitbreidingsgebieden in de metropoolregio Amsterdam. In deze buurten wil Rochdale ook zijn enorme nieuwbouw- en verduurzamingsopgave realiseren. Hier zijn immers al voorzieningen, zoals scholen, werk en openbaar vervoer. Door deze buurten te verdichten en sociaal–economisch te verbeteren, snijdt het mes aan twee kanten.
Uitgangspunt voor deze aanpak is het geloof in de ongedeelde stad, met gemengde buurten en een gevarieerde bevolkingssamenstelling, zodat iedereen volwaardig kan meedraaien in de samenleving.
Vanwege de omvang en veelzijdigheid van deze opgave werkt Rochdale hierbij ook samen met partners. Het bouwen in bestaande buurten is complex en stelt heel specifieke eisen aan ontwikkelende partners. Ze moeten de visie van Rochdale delen en streven naar een optimale vorm van samenwerking om de beste resultaten te kunnen boeken.

Sessie: Geluk & gezondheid: bewezen waarde en praktische tools
Anjelica Cicilia, acquisition & development director bij Syntrus Achmea Real Estate and Finance
Pim van der Ven, founding partner/ontwerper bij Juli Ontwerp
Yvonne van Mierlo, directeur Studio Blauwhoed

Met vastgoed kunnen we significant bijdragen aan het geluk en de gezondheid van mensen en daarmee social impact maken. Om deze meerwaarde in social impact én waardeontwikkeling te realiseren, is het nodig dat ontwerpers, ontwikkelaars en beleggers anders gaan werken. Naast de stenen, de hardware, zijn vooral ook de software, orgware en mindware cruciaal om het geluk en de gezondheid van bewoners positief te beïnvloeden.
Syntrus Achmea, Juli Ontwerp en Blauwhoed zijn samen in de keten aan de slag gegaan. Op basis van diverse gezamenlijke onderzoeken wordt de bewezen waarde vertaald in praktische tools én in toepassing in een gezamenlijk project. Aan de hand hiervan gaan we in de ‘Geluk & Gezond Parade’ interactief aan de slag met een vervolgstap om de impact voor bewoners nog groter te maken.

Sessie: Stop met dimdammen over Didam
Helen Amerika, commercieel manager urban development & real estate Arcadis Nederland

Stelling: Unsolicited proposals zijn ook na Didam nog steeds mogelijk
Al lopende marktinitiatieven worden sinds de Didam-uitspraak steeds vaker stilgelegd of niet meer ingediend. Een slechte zaak voor het op gang houden van gebiedsontwikkeling en niet nodig: ook nu is er nog speelruimte voor gemeenten om marktinitiatieven te omarmen. Om aan de forse vraag naar woningen te kunnen voldoen zijn juist marktinitiatieven gewenst!
Het antwoord van gemeenten zou dan ook niet ‘nee’ moeten zijn op dergelijke initiatieven, maar ‘ja, mits’. De ruimte om dat te doen is krap en het vraagt om bestuurlijk lef om het te verkennen en te doen, de uitspraken buitelen immers nog over elkaar heen. Hoe je als gemeente op dergelijke initiatieven kan ingaan, lichten we graag toe op de Dag van de Projectontwikkeling.

Sessie: Houtbouw in de praktijk
Viviane Regout, ceo Lister Buildings

Stelling: De houten/biobased revolutie maken we samen
Lister Buildings is een ontwikkelende belegger in circulaire, biobased gebouwen. We creëren gezonde leefomgevingen waar mensen kunnen wonen, werken, leren. Niet alleen nu, maar ook in de toekomst. We willen positieve impact maken voor mens en planeet.
Om in de vastgoedsector de transitie te maken naar een duurzame gebouwde omgeving en het bouwen in hout, heb je een ondernemende, langetermijn-mindset nodig. Want een transitie betekent ook: hard werken, veranderen en volhouden. Voor een transitie zijn systeeminnovaties nodig; vernieuwingen en veranderingen op het gebied van technologie, wetgeving en organisatiestructuren. Zo is ons bouwbesluit nog onvoldoende geënt op houtbouw en leggen de toetsende instanties vaak zware maatregelen op, waardoor de haalbaarheid van een project onder druk komt te staan. Een transitie vraagt de steun en inzet van veel partijen in de keten. Niemand kan dit alleen, samen moeten we nieuwe wegen ontdekken.
Graag ga ik met de bezoekers van de DVDP in gesprek hoe we deze transitie voor elkaar krijgen. Het is noodzakelijk om meer kennis te delen, te leren van elkaar, en samen te veranderen om houtbouw in Nederland op te schalen. Waar een wil is, is een weg. Ik ben benieuwd naar de ideeën van de bezoekers en deel graag mijn ervaringen van 3 jaar Lister Buildings, van pijnlijke valkuilen tot waardevolle inzichten.

Sessie: Versnelling buurtvernieuwing
Dre Boidin, directeur Onderhoud & Vastgoed Staedion

Staedion is ervan overtuigd dat de opgaves die zij heeft zo urgent zijn dat het vraagt om een mindset waarin we alles op alles zetten om de wijkvernieuwing aan te jagen.
Voor iedere woningcorporatie, en zeker ook voor Staedion, betekent de woningcrisis dat steeds meer mensen niet meer zelf in hun woningbehoefte kunnen voorzien. Daarnaast is het onverkoopbaar dat we nu tegen onze 40.000 huurders zeggen: ‘De kwaliteit van uw woning en de leefbaarheid in uw buurt zijn niet belangrijk.’ Bovendien wakkeren de allerkwetsbaarste mensen, zoals thuis- en daklozen en mensen met een verhoogde zorgvraag, een enorm gevoel van urgentie aan en raken ons persoonlijk.
Door het toepassen van wijkvernieuwing investeren we in de kwaliteit van onze oudere wijken en buurten. We doen dit door het toevoegen van betaalbare en duurzame nieuwbouwwoningen, die aansluiten bij de moderne woonbehoeften van onze huurders en woningzoekenden.

Sessie: New Gen: De ontwikkeling van de betaalbare starterswoning
Ron Haerkens, projectontwikkelaar bij AM
Joost Katoen, ontwikkelaar bij BPD Bouwfonds Gebiedsontwikkeling

Hoewel de woningmarkt zich op dit moment op een kantelpunt bevindt, is een betaalbare koopwoning voor veel starters onbereikbaar. Tijdens deze sessie gaan we in op de ontwikkeling van dé betaalbare starterswoning van de toekomst. Kan door middel van slimme, efficiënte en compacte(re) woningplattegronden de betaalbare starterswoning van de toekomst gemaakt worden? In hoeverre staat de huidige wet- en regelgeving ons hier in de weg?
Tijdens de sessie geven we het woord aan een drietal experts op het gebied van wonen, woningplattegronden, bouwbesluit en de consument. Lisa van der Slot (De Zwarte Hond), Eric Rijper (Groosman Architect-Engineering) en Frank Slooten (Vereniging Eigen Huis) brengen op basis van hun kennis en expertise de uitdagingen en kansen in kaart en verkennen samen met ons de weg naar de betaalbare starterswoning van de toekomst. Deze sessie wordt georganiseerd door de Neprom New Generation, de vertegenwoordiging van jonge vastgoedprofessionals binnen de Neprom.