De industrie, de sector leisure, de winkelbranche, de voedingssector en de bouw krijgen later dit jaar een aantal economische schokken te verwerken.
Prijzen voor grondstoffen en energie zijn zeer hoog, de rente stijgt snel, het consumentenvertrouwen is sterk verslechterd en er staan nog coronaschulden op de balans. Bovendien kan de economie flink geraakt worden door een tekort aan gas.
Dat zegt ABN Amro in een economische analyse die vandaag is uitgekomen. Volgens het onderzoek worden vastgoedgerelateerde sectoren als ontwikkelaars, beleggers, retail en bouw behoorlijk geraakt.
Hogere energieprijzen en algemene inflatie hebben indirect invloed op economische activiteiten van vastgoedbeleggers en -ontwikkelaars. Zo raken prijsstijgingen de portemonnee van huurders. Bij woninghuur betekent dit een lager besteedbaar inkomen voor huishoudens en een beperktere bereidheid om aan hogere huurprijzen te voldoen. Vastgoedbeleggers zullen daar rekening mee moeten houden bij het beprijzen van nieuw te betrekken huurwoningen. Prijsverhogingen van lopende huurcontracten zijn beperkt tot maximaal de inflatie van het afgelopen jaar plus één procent.
Voor projectontwikkelaars betekenen de stijgende bouwkosten een verlies aan marge. Aannemers zullen minder risico willen nemen. Ze dringen erop aan afspraken te maken hoe de rekening van de stijgende bouwkosten verdeeld wordt, waarbij ook opdrachtgevers niet gespaard worden. Bij de productie van een aantal bouwmaterialen, zoals asfalt, glas, bakstenen en aluminium, is veel gas nodig. Als gevolg van de voortdurend stijgende energieprijzen zijn ook de prijzen voor deze bouwmaterialen in de afgelopen periode fors gestegen. Zo lag in mei 2022 de prijs voor aluminium 61 procent hoger dan een jaar eerder, was de prijs van stortklaar beton 16 procent hoger en de prijs voor glas en glaswerken 14 procent hoger. Los van de energieprijzen spelen prijsstijgingen van onbewerkte grondstoffen de bouwnijverheid parten. De pijn daarvan wordt gevoeld in vrijwel de gehele bouwketen.
Retailvastgoed, dat recent te maken heeft gehad met forse huurverhogingen gekoppeld aan de inflatie van dit jaar, verliest aan waarde als de inflatie tot gevolg heeft dat consumentenbestedingen afnemen. De leegstand van retailvastgoed stond in juni 2022 al op een relatief hoog niveau (5,7 procent). De voorziene groeiafname van consumentenbestedingen kan de rendementen in retailvastgoed verder onder druk zetten als de vraag naar dit type vastgoed wegvalt.
Zo ervaart bijna 83 procent van zowel detail- als groothandelaren in non-food belemmeringen in de bedrijfsvoering. Vooral een tekort aan materiaal en producten vormt een belangrijke belemmering voor beide branches, zo blijkt uit de CBS Conjunctuurenquête. Ook het personeelstekort is een zorg, al speelt dit met name voor de detailhandel en in mindere mate voor de groothandels non-food. Daarnaast hebben de gestegen kosten invloed op de retailer. De directe impact van de gestegen energieprijzen is in vergelijking met andere sectoren gering, maar de retailsector heeft wel te maken met stijgende inkoopkosten. Toeleveranciers berekenen hun gestegen kosten van energie, transport en verpakkingen immers door aan de retailers.
De rente is van grote invloed op de activiteiten van vastgoedbeleggers en -ontwikkelaars. Vastgoedbeleggers en -ontwikkelaars financieren hun activiteiten voor een groot gedeelte met leningen. De oplopende rente raakt in eerste instantie nieuwe leningen, lopende leningen met een variabele rente en leningen die op korte termijn geherfinancierd moeten worden. De financiering van vastgoedontwikkelaars is veelal kortlopend. De vraag naar nieuwe vastgoedprojecten wordt geraakt doordat opdrachtgevers hun financiering door de stijgende rente niet altijd rondkrijgen. De snel veranderende markt zorgt ervoor dat reeds overeengekomen opdrachten stuklopen op de financiering, met als resultaat een uitstel en eventueel afstel van bouwprojecten.
