PropertyNL Top Beslissers 2015: Makelaars over hun favoriete deal

"De beslissers van weleer maken plaats voor de dealmakers. Zonder makelaar geen deal. Dit zijn de kopstukken met hun persoonlijke verhaal over hun favoriete deal:

Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 1, 30 januari 2015

op alfabetische volgorde

Marijn Snijders en Kees van Harten
Capital Value
Marijn Snijders en Kees van Harten begonnen in 2012 met hun bedrijf Capital Value en bereikten binnen twee jaar de top van het advies in woningbeleggingen. Wat hielp, was dat beide heren met een zeer ruime ervaring (JLL, Troostwijk Makelaars) aan de slag gingen. Het succes van Capital Value is bijzonder in een beleggingsmarkt waar de internationale netwerken van de wereldwijd opererende vastgoedadviseurs vaak de doorslag geven.
Als adviseur van Vestia was Capital Value in 2014 betrokken bij de grootste woningtransactie tot nu toe in de Nederlandse markt: de aankoop van 5500 woningen door het Duitse Patrizia van Vestia (€ 577 mln). Naast een reeks andere grotere transacties trad Capital Value ook op voor het Wooninvesteringsfonds, toen Round Hill Capital eind vorig jaar 3786 woningen hiervan overnam met een verkoopprijs van € 365 mln.
Meer dan een kwart van de ruim € 10 mrd die vorig jaar werd belegd in commercieel onroerend goed ging naar woningbeleggingen. Van Harten en Snijders zeiden in december: ‘Uit ons onderzoek met de verwachtingen voor komend jaar blijkt dat er nog steeds veel interesse zal zijn vanuit het buitenland. Door de groei van de huishoudens en de nog steeds lage nieuwbouwproductie blijft Nederland kampen met een tekort aan goede huurwoningen. Investeringen in dit segment blijven daarom ook in 2015 voor zowel Nederlandse als buitenlandse beleggers interessant.’

Erik Langens, Marco Hekman
CBRE
CBRE is vorig jaar bij verschillende grote beleggingsdeals als adviseur betrokken geweest, waaronder de verkoop van een winkelportefeuille van Corio aan Mount Kellet. Deze transactie vindt Erik Langens bijzonder, omdat dit de eerste grote retailportefeuille is die in handen is gekomen door een private equity partij. Langens is samen met Bart Verhelst verantwoordelijk voor het Capital Markets team van CBRE. Marco Hekman is ceo CBRE Nederland. Langens: ‘Ik verwacht dat er dit jaar meer van dit soort deals zullen volgen, nadat Amerikaanse en Engelse investeerders al verschillende grote kantorenportefeuilles hebben gekocht.’
Langens organiseerde met zijn collega’s een roadshow in Londen om investeerders te vinden voor de winkels die Corio wilde afstoten. ‘Het werd me duidelijk dat deze partijen eerst een platform willen creëren in Nederland, alvorens ze tot aankoop overgaan. Ze zoeken geschikte partijen om het asset management te doen.’ In het geval van de Corio-deal werd dat Sectie5 Investments.
De rol van de vastgoedadviseur gaat veel verder dan het bijeenbrengen van partijen en commercieel advies. ‘We maken soms per object een businessplan. Dankzij de overname van huisvestingsadviseur Rietmeijer in 2006 kunnen we een gepast technisch- en bouwkundig advies geven, waarbij bij kantoren ook gekeken wordt naar transformatiemogelijkheden. Als het gaat om een leningtransactie, komt er nog meer bij kijken.’
Volgens Langens was CBRE vorig jaar goed voor een aandeel van meer dan 30% van het totale investeringsvolume van € 10 mrd. Bij kantoren adviseerde het bedrijf bij 50% van de beleggingsdeals. ‘Van die € 10 mrd is 70% internationaal kapitaal; die verhouding lag een aantal jaar geleden andersom. Door ons internationale netwerk hebben we kunnen profiteren van de opleving van de markt.’
De komst van Aziatische partijen valt inmiddels niet meer te ontkennen. ‘Terwijl we eind 2013/begin 2014 partijen uit Azië slechts via andere asset managers biedingen zagen uitbrengen, zijn we momenteel direct in contact met hen en exclusief in due diligence voor verscheidene projecten’, aldus Langens.

Jeroen Lokerse en Mathijs Flierman
Cushman & Wakefield
Cushman & Wakefield kijkt ook terug op een uitstekend jaar. Zo was Cushman & Wakefield
betrokken bij de drie grootste winkeldeals. Het begon in januari met een transactie in ‘core’-vastgoed, de overname van winkelcentrum Vier Meren in Hoofddorp, dat door Wereldhave werd gekocht van Unibail-Rodamco voor € 147,5 mln. Cushman & Wakefield adviseerde verkoper Unibail.
In februari volgde de aankoop van de Corio-portefeuille door Mount Kellett. Inclusief een Frans winkelcentrum ging het om € 213 mln; Cushman & Wakefield adviseerde koper Mount Kellett. En op de valreep van het jaar was daar de aankoop door Blackstone/Multi van veertien winkelcentra van CBRE Global Investors voor circa € 240 mln. Cushman & Wakefield adviseerde bij deze deal verkoper CBRE GI.
In 2013 stonden kantoren nog centraal bij private equity partijen; in 2014 zijn daar winkels en woningen bijgekomen. In een interview met PropertyNL zei Lokerse: ‘Een belangrijke reden dat wij zo’n rol spelen bij de grote deals is dat we in staat zijn minutieus een portefeuille onder de loep te nemen. Zo hebben we in het geval van de CBRE GI-portefeuille circa 330 huurcontracten onderzocht en alle mogelijke controles doorgevoerd om te bepalen of de cashflows overeenkomen met contractuele afspraken en de feitelijke situatie, echt monnikenwerk. Wij zijn procesmanagers die in staat zijn om samen met de opdrachtgever dergelijke portefeuilleverkopen in goede banen te leiden.’

Jeroen de Bruijn en Frans van Toor
DTZ Zadelhoff
Met de versterking van het internationale netwerk en de overname van Cassidy Turley in de VS (zie het interview met Jeroen de Bruijn op pagina 45 in deze editie) versterkt DTZ Zadelhoff in 2015 naar verwachting zijn positie op de Nederlandse beleggingsmarkt.
Ook in 2014 was DTZ Zadelhoff betrokken bij belangrijke transacties: zo adviseerde DTZ Zadelhoff verkoper Q-Park bij de verkoop van de parkeergarage Mahler aan de Amsterdamse Zuidas voor circa € 130 mln aan Bouwfonds Investment Management (Bouwfonds IM) Mahler is met 1755 parkeerplaatsen een van de grootste parkeergarages van Nederland.
Jeroen de Bruijn zegt trots te zijn op deze deal, omdat deze illustreert hoezeer kennis over de exploitatie van een parkeergarage en kennis van internationale partijen die in dit speelveld opereren, belangrijk is om een transactie tot stand te laten komen. ‘Die kennis hebben we bij deze verkoop kunnen leveren en laat zien dat we als DTZ Zadelhoff met kennisintensieve teams opereren bij dit soort complexe transacties.’
De Bruijn noemt ook een grote verhuurtransactie in Breda als voorbeeld van de toegevoegde waarde die een vastgoedadviseur tegenwoordig kan leveren. Zo adviseerde DTZ Zadelhoff verzekeraar CZ, die overtollige ruimte had in haar gebouw aan het Chasséveld in Breda en daarmee een oplossing kon bieden voor het UWV, dat haar activiteiten wilde centraliseren. UWV kon twee locaties verlaten en concentreerde zich met bijna 10.000 m² in het CZ-gebouw. ‘Een voorbeeld hoe belangrijk regionale netwerken en kennis van de lokale situatie bij eindgebruikers zijn om een huisvestingsoplossing te bieden in een gebouw dat zelfs nog niet tot het aanbod behoorde.’

Vincent Querton en Dré van Leeuwen
JLL
De laatste weken van beleggingsjaar lieten een ongekende eindejaarsrally zien, waarbij de ene na de andere grote vastgoeddeal bekend werd, waardoor de volumes flink werden opgekrikt en het beleggingsvolume dit jaar meer dan verdubbeld werd ten opzichte van 2013.
Ook JLL droeg als adviseur bij aan dit voor Nederlandse begrippen enorme beleggingsvolume. Zo adviseerde JLL PingProperties bij de verkoop van haar multi-tenant portefeuille PingProperties Office fund II (Omega Properties) aan de Archon Group, een dochtermaatschappij van Goldman Sachs. Naar verluidt was de verkoopprijs € 109 mln.
Dré van Leeuwen, directeur Capital Markets JLL Nederland, zei in een interview met PropertyNL te verwachten dat het ‘heel mooie resultaat’ van 2014 ook dit jaar voor een positief en dynamisch effect zal zorgen. ‘Dat is het gevolg van de enorme toename van buitenlands kapitaal, plus de attractieve prijsvorming op de Nederlandse markt.’ Van Leeuwen wijst erop dat de toename van het volume niet helemaal is toe te schrijven aan aankopen door opportunistische beleggers: er hebben ook forse ‘core en core-plus’ beleggingen plaatsgevonden.
Hij verwacht dat het aanbod portefeuilles ook in 2015 zal aanhouden. Fondsen maken gebruik van het momentum in de markt om afscheid te nemen van vastgoed dat soms al jaren als verlies in de boeken staat. ‘Daarnaast verwacht ik dat partijen die na het uitbreken van de crisis eerder in de Nederlandse markt zijn gestapt, nu vervroegd op een exit zullen anticiperen.’

Jan de Quay en Clive Pritchard
Savills
De Brit Clive Pritchard en Nederlander Jan de Quay zijn verantwoordelijk voor Investments Nederland. Pritchard, die overigens goed Nederlands spreekt, is daarbij ook head of country Netherlands. Savills Nederland was in 2014 betrokken bij twee van de grootste deals: de aankoop van Patrizia van de Vestia-portefeuille en de aankoop van Lone Star van 302.000 m² in 32 kantoorpanden uit het Dutch Office Fund (DOF) van CBRE GI. Bij beide deals vertegenwoordigden Pritchard en De Quay de aankopende partij.
De deal Patrizia–Vestia was uniek, maar ook de transactie tussen Lone Star en CBRE GI was bijzonder vanwege de snelheid, vertelt Jan de Quay. ‘In maart 2014 kwam de portefeuille in de verkoop, in mei was de deal afgerond. Dat de deal zo snel rond was, kwam doordat aan de ene kant CBRE GI een duidelijk verkoopmandaat had. En aan de andere kant was Lone Star al een jaar op zoek naar een deal van een goede omvang en kwaliteit om meteen een serieus platform in Nederland te creëren.’ De Quay denkt dat de dealflow van 2014 in 2015 aanhoudt. ‘We verwachten alleen dat het accent nog meer zal verschuiven naar de banken die intensiever hun distressed leningen gaan aanbieden. Direct vastgoed zal wachten op betere prijzen en minder actief op de markt worden aangeboden.’

gepubliceerd in PropertyNL Magazine januari 2015"