ROC-drama roept vragen op over kantorenbeleid Leiden

Als gevolg van de financiële problemen bij ROC Leiden komen duizenden meters in twee gloednieuwe panden beschikbaar in de Leidse kantorenmarkt die toch al jarenlang kampt met forse leegstand. Het debacle bij ROC Leiden roept ernstige vragen op over het beleid van inmiddels vertrokken onderwijsbestuurders, maar vestigt ook de aandacht op wat betrokkenen omschrijven als het falende kantorenbeleid van de gemeente Leiden.

Als gevolg van de financiële problemen bij ROC Leiden komen duizenden meters in twee gloednieuwe panden beschikbaar in de Leidse kantorenmarkt die toch al jarenlang kampt met forse leegstand. Het debacle bij ROC Leiden roept ernstige vragen op over het beleid van inmiddels vertrokken onderwijsbestuurders, maar vestigt ook de aandacht op wat betrokkenen omschrijven als het falende kantorenbeleid van de gemeente Leiden.

De problematiek rond het solitair gelegen ROC-pand nabij station Lammenschans heeft een eigen dimensie, maar ook in het kerngebied kantoren rond Leiden Centraal Station - waar in het gebouw Level ROC is gevestigd - stapelen de problemen zich nu op.
Zo ontwikkelde de nu failliete ontwikkelaar Eurocommerce bij het station enige jaren terug voor Achmea ruim 30.000 m², waarvan een groot gedeelte nooit in gebruik genomen is. Ondertussen komt door de nieuwbouw van Heerema de oude behuizing van dit bedrijf (circa 12.000 m²) op de markt. Bestaande kantooreigenaren in het gebied maken zich grote zorgen. Een belangrijk deel van het stationsgebied ligt al ruim 20 jaar braak ligt, terwijl vooral aan de Schipholweg hele gebouwen volledig of grotendeels leeg staan.

m²-prijs twee keer te hoog
ROC liet in 2007 twee panden bouwen, in totaal 80.000 m², terwijl de onderwijsinstelling maar 37.000 m² nodig had, zo is te lezen in het onderzoeksrapport dat minister Jet Bussemaker (Onderwijs) aan de Tweede Kamer stuurde. Bovendien is de m²-prijs twee keer te hoog (vergeleken met de markt, red.), zo schrijven de onderzoekers.
ROC Leiden wordt overgenomen door mbo-instelling ID College en de gefuseerde onderwijsinstelling onderhandelt met eigenaar Green Real Estate en financier Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). Het huurcontract van 20 jaar met een terugkoopverplichting voor ROC is financieel niet meer op te brengen. ID/ROC moet drastisch bezuinigen en wil binnen twee tot drie jaar de panden verlaten.

Het debacle bij ROC Leiden is een forse tegenvaller voor Green, het vastgoedbedrijf de familie Zeeman én voor financier BNG. Green stak in 2007 zijn nek uit met wat het grootste project uit zijn geschiedenis is. In een interview met PropertyNL becijferde topman Aart Jan Verdoold het investeringsvolume in Level (in 2013 opgeleverd) alleen al op circa € 100 mln.
Ook de gemeente Leiden is bij de onderhandelingen betrokken. Dat laatste is begrijpelijk gezien de maatschappelijke betekenis van onderwijsinstelling ROC en de grote impact die dit financiële debacle op de Leidse vastgoedmarkt heeft.

Voorstander kantoren
Tegen die achtergrond is het des te opmerkelijker dat het gemeentebestuur een sterke voorstander is van realisatie van het zogenoemde Rijnsburgerblok - een plek tegenover het station die al jarenlang onbebouwd is - met ruim 20.000 m² kantoorvloeroppervlak. Vorig jaar kregen ontwikkelaar OVG en financier/belegger Syntrus-Achmea ruzie over deze ontwikkeling en in plaats daarvan deed Van Wijnen zijn intrede.
De sterke wens van de gemeente Leiden hier kantoormeters te realiseren is goed verklaarbaar - die geven de hoogste grondopbrengst en bieden de mogelijkheid iets terug te verdienen van de relatief hoge grondprijs die Leiden indertijd betaalde bij de onteigening van de grond van vastgoedhandelaar Ronnie van de Putte.

Vraag is of de gemeente Leiden de komende jaren door kan gaan met het ruimhartige nieuwbouwbeleid voor kantoren. De provincie Zuid-Holland schreef vorig jaar zomer naar aanleiding van het voorontwerp bestemmingsplan Rijnsburgerblok dat hier eerst actuele behoefte naar kantoren moet worden aangetoond en ook nog eens regionaal moet zijn afgestemd. De provincie stelt dat de geplande kantoorontwikkeling in Holland Rijnland, waaronder de kantoorontwikkeling bij het station Leiden en het Rijnsburgerblok, de nieuwbouwbehoefte aan kantoren voor de regio tot 2030 met een factor 2 à 3 overschrijdt. Met het ROC-debacle is de business case van de gemeente Leiden voor wéér nieuwe kantoren verder verzwakt.