Regiospecial ZH: ‘Wij willen dat die treinterminal hier landt’

Lansingerland is de laatste jaren uitgegroeid tot een logistieke hotspot. Helaas voor het volle Zuid-Holland begint de ruimte voor grote distributiecentra ook hier stilaan op te raken.

Door Lizanne Schipper
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 6, 25 juni 2021

Het klinkt als een gemoedelijk, misschien zelfs wat slaperig drietal plattelandsdorpen: Berkel en Rodenrijs, Bergschenhoek en Bleiswijk. Van oudsher vormen ze als onderdeel van het Oostland al een belangrijke tuinbouwregio, maar zeker sinds de fusie in 2007 tot de gemeente Lansingerland zijn zij voor de bedrijvigheid in Zuid-Holland een vooraanstaand gebied geworden. Dat terwijl de gemeente samengevoegd nog steeds niet meer inwoners heeft dan bijvoorbeeld Zeist of Nieuwegein.
De laatste jaren heeft Lansingerland tal van grote distributiecentra aangetrokken. Na de kredietcrisis ging de nog tamelijk prille fusiegemeente de boer op, en profileerde zich op beurzen in Nederland en Duitsland. ‘Samen stonden we sterker in de regio’, aldus wethouder Kathy Arends van EZ. ‘We hadden heel veel grond uit te geven, die tijdens de crisis niet werd verkocht. Toen de economie herstelde waren we goed voorbereid, en de laatste twee à drie jaar werpt dat zijn vruchten af.’ De grote supermarktketens zijn present in Lansingerland. De Duitse webwinkel Zalando legt nu de laatste hand aan 140.000 m² opslagruimte. Naast het distributiecentrum van Jumbo verrijst Bleizo Logistics Center, een grote hal die nog wacht op een eindklant. Het merendeel van die logistieke meters bevindt zich langs de zogenoemde A12-corridor, het door bedrijventerreinen geflankeerde stuk snelweg dat ongeveer loopt van de westkant van Zoetermeer tot Gouda.

Blij met logistiek
Lansingerland is de vijfde logistieke hotspot van Nederland, vertelt Arends. ‘Zuid-Holland krijgt de komende tien à twintig jaar naar verwachting een miljoen meer inwoners, en die moeten ook allemaal voorzien worden van voedingswaren. Uit duurzaamheidsoogpunt wil je tegenwoordig niet meer dat producten al te lange afstanden moeten afleggen.’ Het gebied is goed bereikbaar, met de A12 naar Den Haag, de A13 naar Rotterdam en de A16 naar Breda. Tussen die laatste twee wordt een nieuw stuk snelweg aangelegd, dat in 2025 klaar moet zijn.
Niet iedereen wordt blij van logistiek vastgoed, maar wethouder Arends wel. Het levert niet alleen werkgelegenheid op, maar ook volop duurzame energie. ‘Als je een drone over het gebied zou laten vliegen, zou je bizar veel zonnepanelen op de daken zien. Op dit moment ligt daar voor vijf windmolens aan zonne-energie, en dat wordt in de komende jaren alleen nog maar meer.’
De vele distributiecentra die de afgelopen jaren konden landen in Lansingerland waren ook fijn voor de provincie, waar de ruimte voor logistiek vastgoed schaars is. Al is de beschikbare grond ook hier niet onuitputtelijk. De bedrijventerreinen langs de A12, zoals Bleizo-Oost en Klappolder, zijn nu goeddeels gevuld. Echt grote percelen zijn volgens wethouder Arends niet meer beschikbaar, hooguit wat kleinere kavels op bedrijventerrein Oudeland aan de zuidkant van Berkel en Rodenrijs. Daar zit ook al een aantal forse distributiecentra, onder meer van handelaar in lucht- en zeevracht Fox Global Logistics. Dat verruilde in 2019 Rotterdam-Noord voor Lansingerland en betrok daar afgelopen lente een tweede DC van nog eens ruim 20.000 m².

Landelijk wonen
Wethouder Arends roemt de gemeente om het aangename woonklimaat: kleinschalig en omringd door groen. Zelf is zij er als Harlingse 20 jaar geleden komen wonen, voor de liefde. Haar man werkte in de glastuinbouw; hij kweekte orchideeën. Zij werkte destijds in de jeugdbescherming. ‘We dachten eerst aan Zoetermeer, maar ik wilde wat landelijker wonen. We begonnen in Bergschenhoek en wonen nu in Berkel, een heerlijk rustig gebied.’ In het winkelcentrum van haar huidige woonplaats is, anders dan in omringende steden, nog nauwelijks leegstand te constateren. Dat mensen uit de gegoede Rotterdamse wijk Hillegersberg, uit Pijnacker en zelfs uit Zoetermeer op het dorpscentrum van Berkel en Rodenrijs afkomen, schrijft de wethouder toe aan de vele speciaalzaken, persoonlijke service en niet te vergeten de gratis parkeerruimte. ‘Dat hebben we heel bewust zo gehouden.’
Een fijne woonomgeving voor werknemers van bedrijven is volgens de wethouder onderdeel van een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Aangezien het aantal inwoners van Lansingerland de komende paar jaar volgens de prognose stijgt van 63.000 naar 75.000 inwoners, moeten er 5000–7000 woningen bijkomen in de drie dorpen. De wethouder heeft daarvoor verschillende locaties op het oog, zoals Wilderszijde in Bergschenhoek, waarvan de bestemmingsplanprocedure eind dit jaar van start gaat. In deze wijk staan ongeveer 2700 woningen gepland. ‘Er zijn hier geen Natura 2000-gebieden in de buurt, dus gelukkig hebben we geen last van stikstofbeperkingen.’

Innovatieve regio
Maar komt dat prettige woonklimaat niet enigszins in de verdrukking met al die nieuwbouw, drukke wegen en de aaneenschakeling van distributiecentra? Volgens Arends niet. Groen wordt gekoesterd, en niet overal verwelkomt de gemeente logistiek. Verder is er nog een gebied van ruim 60 hectare waar gebiedsontwikkeling op stapel staat, met als werktitel Bleizo West. Daar komt een mix van wonen en werken, maar dan vooral innovatieve ondernemingen.
Hoe verleid je die om naar dit gebied te komen? Daar hoef je niet al te hard aan te trekken, volgens Arends. Ze zijn er al, dankzij de aanwezigheid van de glastuinbouw. Want weliswaar is het Westland in omvang het grootste Nederlandse tuinbouwgebied, het Oostland staat volgens de wethouder bekend als het meest innovatieve. Ter wereld zelfs. Zij noemt bedrijven in biologische gewasbescherming (zoals Koppert Biological Systems) en zaadveredeling (zoals Anthura), en de lokale vestiging van de Wageningse universiteit in Bleiswijk.

OV laat nog te wensen over
In het streven naar duurzaam en efficiënt vervoer van tuinbouwproducten – een opgave voor toplocatie Mainports & Greenports – hoopt Lansingerland op een grote treinterminal langs de A12. Voor de zogenoemde ‘Holland Rail Terminal’ is al een lange lap grond gereserveerd. Daar zouden treinen beladen kunnen worden door vrachtwagens, voor vervoer van versproducten naar het achterland, zoals Duitsland en Scandinavië. Het idee is volgens wethouder Arends dat vrachtwagens de trein inrijden en ter bestemder plaatse opgepikt worden door lokale chauffeurs die de producten verder distribueren. ‘We willen héél graag dat die terminal hier landt. Er is ook een mogelijke locatie ten zuiden van Rotterdam, maar volgens ons is dit dé plek.’ En, zit er een beetje schot in? ‘Het Rijk moet nog een besluit nemen. Gezien de formatie kan dat nog even duren. We houden de grond in elk geval vast.’
In één opzicht zit de landelijkheid van het gebied Lansingerland in de weg. De OV-verbindingen tussen de dorpen onderling en naar de steden laten nog te wensen over, vindt de wethouder. Zo is de N209, die vanaf de A12 Lansingerland inkomt, volgens Arends smal en gevaarlijk. Ze zou die weg willen ontlasten door betere OV-verbindingen. Op het station Lansingerland–Zoetermeer, dat eind 2018 in gebruik werd genomen, kunnen passagiers wel de metro pakken naar Den Haag, maar naar Rotterdam gaat alleen een simpele bus. Daar moet een snelle lightrail komen, vindt Arends. Die staat ook op de agenda bij het Rijk, maar vergt ‘een lange adem’, zegt ze. ‘Ik denk dat dit nog wel tien jaar kan duren.’