De regionale ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter heeft Zuid-Holland een impuls gegeven, en die was hard nodig. De regio haalt een groeiend aantal buitenlandse bedrijven binnen.
Door Lizanne Schipper
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 6, 25 juni 2021
Chris van Voorden, hoofd Internationaliseren van InnovationQuarter, kan niet wachten tot hij weer naar het buitenland kan om Zuid-Holland te promoten. Aanvankelijk vond hij het wel lekker rustig om even niet te reizen. ‘Maar nu sta ik weer te trappelen.’ Persoonlijk contact vindt Van Voorden onmisbaar bij het overtuigen van buitenlandse bedrijven om zich in de regio te vestigen. Toch viel de schade in het coronajaar mee: 43 bedrijven kozen met hulp van de ontwikkelingsmaatschappij voor de provincie. Het voorgaande jaar waren dat er 56. ‘Wij hebben twee collega’s uit China in het team. Zij vierden daar vorig jaar februari Chinees nieuwjaar en moesten daarna in quarantaine. Daardoor hadden wij vroeg door dat er problemen kwamen. We hebben heel snel onze werkwijze omgegooid naar digitaal.’
Nieuwe kansen
Sommige door de coronacrisis bespoedigde trends leveren ook weer nieuwe kansen op. Zo kwamen er vorig jaar meer bedrijven uit Europa en andere nabijgelegen gebieden naar Nederland. Ook de Brexit zorgde voor toeloop, al koppelen Britse bedrijven hun verhuizing gezien politieke gevoeligheden liever aan andere overwegingen. Verder nam het belang toe van buitenlandse bedrijven die hier al zijn gevestigd, en die een uitbreiding of verhuizing binnen de regio aankondigden. Dat waren er vorig jaar twaalf, ruim een kwart van het totaal aan ‘landingen’. Voorgaande jaren was dat hooguit één op de vijf. Geen toeval, aldus Van Voorden. Aangezien reizen er toch niet inzat, heeft InnovationQuarter na het uitbreken van de corona-epidemie de contacten met gevestigde internationale bedrijven aangehaald. ‘We zijn meer één-op-één gesprekken aangegaan, en dat had effect. Het is een les die we in de coronatijd hebben geleerd.’ De ontwikkelingsmaatschappij wil op deze voet voort. Zulke uitbreidingen leveren meer op dan alleen nieuwe vierkante meters. Zo waren die twaalf bedrijven vorig jaar goed voor de helft van het aantal nieuwe banen die buitenlandse bedrijven opgeteld genereerden in de provincie.
Groei vanuit de inhoud
‘De grote investeringen komen vaak pas nadat bedrijven hier een paar jaar zijn gevestigd’, constateert Van Voorden. ‘Dan weten ze wat hier mogelijk is. Vaak begint een bedrijf klein, met een marketing- en sales-afdeling. Daar willen wij graag op doorbouwen, zodat een uitbreiding volgt naar research & development. We begeleiden de bedrijven bij groei vanuit de inhoud.’ De strategisch-economische impact, zoals Van Voorden het noemt, staat voor InnovationQuarter voorop. Dat wil zeggen dat het buitenlandse bedrijf toegevoegde waarde heeft voor een sector die al groot is in de regio. Ook maatschappelijke impact maakt bedrijven begeerlijker, denk aan activiteiten in de hoek van duurzaamheid, gezondheid en veiligheid. En ten slotte speelt de direct-economische impact mee, waarbij het om de concrete cijfers gaat: werkgelegenheid en investeringen. ‘Maar dat laatste is niet de hoofdmoot’, aldus Van Voorden. Als voorbeeld van een bedrijf dat alle hokjes afvinkt, noemt hij het Amerikaanse biofarmaceutische bedrijf Bristol Myers Squibb (BMS), dat een grote celtherapiefaciliteit gaat vestigen op het Leiden Bio Science Park. Binnen drie jaar na vestiging moet dat 500 banen gaan opleveren. ‘Veel nieuwe werkgelegenheid én een toevoeging aan de groei in regeneratieve geneeskunde die Leiden ambieert. BMS benut bloedcellen van patiënten, die worden bewerkt en teruggeplaatst om kanker te bestrijden. Heel mooi.’
Minder herkenbare naam
InnovationQuarter ging in 2014 van start, later dan de meeste andere regionale ontwikkelingsmaatschappijen. En dus ook met een minder herkenbare naam. ‘Aanvankelijk heetten we Regionale ontwikkelingsmaatschappij Zuidvleugel bv, een draak van een naam’, aldus Van Voorden die destijds directeur was van Science Port Holland, dat opging in de nieuwe organisatie. ‘InnovationQuarter bekt wat beter.’ De aanleiding om de krachten van verschillende regionale clubs te bundelen was duidelijk. Ondanks troeven als de haven van Rotterdam, drie universiteiten en het Westland, bleef de provincie achter bij de rest van Nederland. ‘We liepen achter op innovatief gebied, vooral in private R&D-investeringen. Dat terwijl Zuid-Holland 21–22% van het bnp van Nederland vertegenwoordigt. Er werd wel veel gedaan om dat te verbeteren, maar die initiatieven waren behoorlijk versnipperd.’ In de tussenliggende zes jaar is er wat bereikt. Van de buitenlandse bedrijven die in 2014 voor Nederland kozen, landde ongeveer 20% in Zuid-Holland. De laatste paar jaar is dat aandeel volgens Van Voorden opgelopen tot 25–30%.
Is zo’n divers gebied niet lastig te promoten? ‘Onze diversiteit is een kracht en een zwakte’, zegt Van Voorden. ‘Ons verhaal naar het buitenland is dat Zuid-Holland een mini-Nederlandse economie vormt. Alle topsectoren zitten hier. Maar de vraag is wel: waar richt je je dan op?’
Kansrijke sectoren
InnovationQuarter besloot er een aantal kansrijke sectoren uit te pikken. Dat zijn er nu negen, waaronder de sector life sciences & health. Deze stond vorig jaar bovenaan in het rijtje nieuwe buitenlandse vestigers en vindt vooral een plek op het Leiden Bio Science Park en in Rotterdam. Vanzelfsprekend staat ook horticulture, tuinbouw dus, op het lijstje. Hightech-bedrijven worden onder meer ondergebracht in het science park van de TU Delft. Ook richt de ontwikkelingsmaatschappij zich op thema’s als cybersecurity, waarvoor The Hague Security Delta plaats biedt, en aerospace, vertegenwoordigd in Noordwijk en rond de universiteiten van Leiden en Delft.
Per uitverkoren sector hebben Van Voorden en collega’s een lijstje met tien argumenten opgesteld waarom Zuid-Holland de perfecte vestigingsplek is. Daarmee gaan ze actief de boer op. ‘We hebben per sector een wishlist van ongeveer tien bedrijven waar we op afgaan, soms naar aanleiding van signalen uit ons netwerk, soms via cold calling.’
Dichter bij huis
Stonden bedrijven uit de Verenigde Staten en China voorheen met afstand bovenaan, het afgelopen jaar is een verschuiving te zien in de animo voor vestiging in Zuid-Holland. Buitenlandse bedrijven blijven wat dichter bij huis, merkt Van Voorden. Zo is er toenemende belangstelling uit België en andere Europese landen, uit Scandinavië en de Baltische Staten. ‘Die trend is versneld door corona, maar zagen we daarvoor ook al op gang komen. Bedrijven gaan niet meer automatisch meteen naar Azië, maar willen eerst regionaal uitbreiden.’ Ook de vraag van consumenten naar lokale producten werkt daaraan volgens Van Voorden mee.
Op nummer één van buitenlandse vestigers in Zuid-Holland stond vorig jaar het Verenigd Koninkrijk, met dank aan de Brexit. Ook dit jaar komen de meeste leads daar tot nu toe vandaan. Voorbeelden? Die laat Van Voorden liever achterwege. Hij merkt dat Britse bedrijven zich niet graag profileren met een verhuizing naar het continent, zeker niet als die door de Brexit is ingegeven. ‘Dat ligt politiek gevoelig.’ Een switch van niet-Britse bedrijven die in het VK gevestigd zijn of dat eerder overwogen, ligt minder precair. Ook daarvan profiteert Zuid-Holland. Een voorbeeld is de Turkse producent van energiegeneratoren Aksa Power Generation, waarvan het Europese hoofdkantoor vorig najaar verhuisde van het VK naar Dordrecht.
Vol en druk
Kan de regio alle ruimtewensen vervullen? Moeizaam, zegt Van Voorden. Al is er zelfs voor grote distributiecentra nog wel plek, bijvoorbeeld in Lansingerland (ten zuiden van Zoetermeer), Dordrecht en Rotterdam. ‘Maar Zuid-Holland is een volle en drukke regio, er is hier minder speelruimte dan in Oost- en Noord-Nederland. Logistiek speelt hier gezien de Rotterdamse haven en de tuinbouwsector natuurlijk een belangrijke rol, dus we proberen ruimte te vinden. Maar dat is steeds vaker een uitdaging. We gaan ook niet proactief op zoek naar bedrijven die distributiecentra zoeken.’
Over uitdagingen gesproken, twee barrières ziet Van Voorden graag nog geslecht om het buitenlandse vestigers makkelijker te maken. De ene is de administratieve vertraging die optreedt bij het verplicht openen van een Nederlandse bankrekening. ‘Ook voor grote buitenlandse bedrijven is dat steeds lastiger geworden door alle protocollen en onderzoeken naar eigendomsrecht en financiën. Dat leidt soms tot frustratie bij bedrijven.’ Daarnaast kan het lastig zijn om hier het benodigde talent te vinden, vooral op het gebied van life sciences, hightech en digitalisering. InnovationQuarter koppelt individuele bedrijven aan opleidingsinstellingen en gespecialiseerde wervings- en selectiebureaus. Maar aan de tekorten kan de ontwikkelingsmaatschappij niet direct iets doen. Wel neemt Van Voorden zich voor om ook de komende tijd weer aan de bel te trekken bij overheden en onderwijsinstellingen.
Verwachtingen bijgesteld
Kan InnovationQuarter, nu corona stilaan weer naar de achtergrond lijkt te verdwijnen, weer vol gas vooruit? Van Voorden is nog voorzichtig. Hij hoopt de cijfers van vorig jaar te evenaren, ambitieuzer durft hij nog niet te zijn. ‘We hebben begin dit jaar onze verwachtingen toch iets bijgesteld. We hebben op dit moment een goed gevuld portfolio. Maar voorlopig hebben corona en vooral de reisbeperkingen toch echt nog impact. ’
InnovationQuarter
– Regionale ontwikkelingsmaatschappij voor Zuid-Holland
– Opgericht in 2014
– Regionale partner van de NFIA (Netherlands Foreign Investment Agency) en het Invest in Holland-netwerk
– In 2020: 43 landingen buitenlandse bedrijven, waarvan 31 nieuwe vestigers en 12 uitbreidingen/verhuizingen van al in Zuid-Holland gevestigde bedrijven (2019: 56)
– Deze bedrijven zijn goed voor 815 nieuwe banen binnen drie jaar
– Gezamenlijke investering in de regio van € 273,2 mln
Greep uit nieuwkomers 2020/21
(met datum aankondiging)
Mei 2021
Containervervoersbedrijf Legend Logistics Group uit Singapore, vestiging in Papendrecht
April 2021
Amerikaans biofarmaceutisch bedrijf Bristol Myers Squibb (BMS), nieuwe CAR-T-celtherapiefaciliteit op Leiden Bio Science Park
November 2020
Het Turkse Aksa Power Generation (ontwikkeling en verkoop van energiegeneratoren) verhuist van VK naar Dordrecht
September 2020
Afrikaans–Nederlandse duurzame materialenproducent African Bamboo, R&D-vestiging in Delft
Juni 2020
Amerikaanse klompenproducent Crocs, nieuw distributiecentrum op Distripark Dordrecht, 35.000 m²
Februari 2020
Amerikaans adviesbureau Booz Allen (cybersecurity dienstverlening), vestiging The Hague Security Delta
Gerelateerde artikelen:
