Eén dag na de Kamerverkiezingen zijn de negen deelnemers aan de Provada Kick Off optimistisch over de uitkomst.
Door Bert Pots
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 3, 26 maart 2021
Het succes van D66 kan gunstig uitpakken voor de aanpak van de wooncrisis en een sterker klimaatbeleid. Negen prominenten uit diverse disciplines gaven hun mening: Wienke Bodewes, Onno Dwars, Anne van Eldonk, Jop Fackeldey, Winy Maas, Maarten Markus, Ingrid Thijssen, Daan van der Vorm en Anneke de Vries.
Nood is hoger dan ooit
Er is werk aan de winkel, zo verklaart VNO/NCW-voorzitter Ingrid Thijssen. ‘Te veel mensen wachten op een woning. Een hele generatie dreigt geen betaalbare woning te kunnen vinden.’ Volgens Wienke Bodewes, oud-topman van ontwikkelaar/belegger Amvest, is de nood hoger dan ooit. De problemen zijn nog groter dan in de jaren ’80 van de vorige eeuw, toen hij zelf als starter een woonplek moest zien te vinden in Hellevoetsluis. De afgelopen tijd heeft de landelijke politiek, aldus Bodewes, niet het goede voorbeeld gegeven. ‘De bevriezing van de huren in de sociale sector. De verhoging voor beleggers van de Overdrachtsbelasting. De politiek biedt tegen elkaar op, maar door dergelijke maatregelen verdampt er investeringskracht. Terwijl we in ons land juist zo’n behoefte hebben aan meer woningen, vooral in het middensegment.’
Omslagpunt
Toch is hij positief over de toekomst. ‘Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat we ons op een omslagpunt bevinden. Neem de Actieagenda Wonen: gemeenten, marktpartijen, corporaties en belangenorganisaties zijn bereid over hun eigen schaduw heen te stappen. De landelijke politiek lijkt breed doordrongen van de noodzaak één miljoen huizen te bouwen. Laten we met elkaar voortvarend handelen. Ik verwacht na de pandemie snel economisch herstel. Dat is hét moment om de woningbouw in beweging te brengen.’
Anne van Eldonk, partner en voorzitter van vastgoedadviesbureau Fakton, rekent op de D66. ‘Als het nieuwe kabinet de koers uit het verleden blijft volgen, dan zal er niet veel veranderen. Maar het succes van D66 biedt hoop; het oplossen van de woningnood vraagt om nieuw leiderschap.’ Ook Daan van der Vorm, eindbaas bij Vorm Holding, is blij dat D66 zo groot is geworden. Hij hoopt dat veel van hun plannen in het coalitiedocument terechtkomen.
Maatje groter denken
De lat ligt hoog tijdens de Kick Off. De bouwproductie moet fors hoger zonder voorbij te gaan aan grote opgaven als de energietransitie, effectief klimaatbeleid en het verminderen van kansenongelijkheid. De deelnemers rekenen in elk geval op de komst van een minister van Wonen of Ruimte. Die minister moet in de woorden van Thijssen een ‘maatje groter gaan denken’. ‘Nu is alles gericht op binnenstedelijk bouwen. Wij denken dat woningbouw ook buiten de steden zal moeten, omdat de woningnood anders niet oplosbaar is.’ Zij vindt Bodewes aan haar zijde. ‘Er moet veel gebouwd worden, ook grootschalig in de polder. Engels raaigras is geen natuur; daar moeten we nu echt eens mee ophouden. Een gemiddeld stadspark is veel bio-diverser dan een hedendaags weiland.’
Thijssen en anderen verlangen van de minister van Ruimte centrale regie op woningbouwlocaties. Woningcorporaties moeten meer investeringscapaciteit krijgen en ook voor het middensegment bouwen. En niet op de laatste plaats moet het nieuwe kabinet met een ruimer woningbouwfonds komen.
Anneke de Vries, lid van de raad van bestuur van NS, is ervan overtuigd dat financiële impulsen kunnen helpen. Zij verwijst naar de Woningbouwimpuls van het oude kabinet. ‘Minister Ollongren heeft laten zien dat extra geld kan helpen om woningbouwplannen los te trekken.’
Van der Vorm daarentegen waarschuwt voor te grote afhankelijkheid van dergelijke middelen. ‘Of het nou gaat om een woningbouwfonds, een Nationaal Groeifonds of een klimaatfonds: de sector moet niet wachten tot het Rijk met geld over de brug komt. Het gaat erom dat we zelf initiatief tonen.’
Brug slaan naar politiek
Ook Onno Dwars, ceo bij Ballast Nedam Development, wil niet alleen leunen op fondsen. Hij vindt dat de sector juist nu een brug moet slaan naar de politiek. ‘Als we verandering willen bewerkstelligen, dan zullen we als sector een hand moeten uitreiken naar de politiek. Er is binnen al die bedrijven zoveel kennis, er zijn zoveel ideeën; die moeten wij beschikbaar stellen aan de maatschappij.’
Ook wordt aandacht gevraagd voor de toenemende regeldruk. Bouwen is niet alleen duur door onvoldoende capaciteit, maar ook door een opeenstapeling van regels. Gebiedsontwikkelaar AM kijkt daarvoor naar de nieuwe minister. ‘Als wij als ontwikkelaar tegen blokkades aanlopen, als innovaties niet lukken, dan moet het mogelijk zijn op centraal niveau te bespreken hoe blokkades kunnen worden weggenomen’, aldus Maarten Markus, projectmanager duurzaamheid AM.
Eén ding mag het kabinet van een aantal deelnemers aan de Kick Off absoluut niet: centraliseren. Volgens Jop Fackeldey, gedeputeerde in Flevoland, moet het Rijk centrale coördinatie niet verwarren met centralisatie. ‘Laten we één ding afspreken: we gaan het systeem niet veranderen. Neem de klimaataanpak. In 12 provincies en 30 energieregio’s wordt keihard aan plannen gewerkt. Laten we ervoor zorgen dat we die plannen kunnen uitvoeren.’
Visie voor langere termijn
Niet op de laatste plaats moet door het nieuwe kabinet worden nagedacht over de langere termijn. Met een integrale visie. Over verbetering en verduurzaming van de bestaande woningvoorraad. En nog veel meer. Of zoals architect Winy Maas (MVRDV) het formuleert: ‘De minister moet beginnen aan het bouwen van een toekomst. Met sanering van de landbouw, bredere duinen, grotere rivieren, meer natuur, radicaal groenere steden en misschien wel twee miljoen nieuwe woningen.’
En komt het op de korte termijn goed met de bouwproductie? Van der Vorm is bang dat het om allerlei redenen weer niet zal lukken om per jaar die 100.000 woningen te bouwen. ‘Maar de intenties van de politiek zijn goed, dat is al heel wat.’
