Bij het Haagse station Laan van NOI verschijnt een state-of-the-art binnenstedelijk woon–werkgebied, waar de auto een ondergeschikte rol krijgt
Door Annemieke Diekman
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 6, 21 juni 2019
Er moet heel wat gebeuren voordat de inwoners van Den Haag hun auto laten staan. Toch is dat wat architect en ontwikkelaar beogen met hun nieuwe binnenstedelijke project Anna Den Haag Liveable City, rondom treinstation Laan van NOI. MRP SoZa is een samenwerking van Vorm Ontwikkeling en MRP Development. Zij hebben eind 2016 het pand aangekocht waar het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid lang zetelde. Het gebouw van bijna 69.000 m² is in 1990 ontworpen door architect Herman Hertzberger en heeft een tijdelijke herbestemming gekregen. Daarna wordt het afgebroken.
Bij de Lounge van PropertyNL in samenwerking met MRP Development ging het gesprek tussen architect Richard Koek van Rijnboutt Architecten, Jac Huijsmans van MRPD, Roel Brandt van ingenieursbureau Antea en Annemiek Schut van Woonz.nl over de nieuwe gebiedsontwikkeling op de plek van het oude ministerie. Die moet van het niet al te aantrekkelijke gebied rond station Laan van NOI een levendige woon- en werkplek maken. Er werd gesproken over het project zelf, maar ook over autodelen en voorzieningen voor ouderen.
De plannen worden momenteel verder uitgewerkt, maar dat er een mix van functies komt in dit Haagse stukje stad is wel duidelijk. Huijsmans: ‘Er staan nog vragen open of er wel of geen hotel bijkomt of wat voor supermarkt het beste past bij de toekomstige bewoners. Daarnaast werken we aan een uitgekiend duurzaamheids- en mobiliteitsconcept, waarbij ook veel aandacht is voor de sociale veiligheid in het gebied.’
Co-living naast co-working
In het bestaande pand wonen nu 175 statushouders, die mixen met jonge Hagenaars om zo sneller hun plekje te kunnen vinden in de Haagse samenleving. In een deel van het gebouw zitten al – en komen nog meer – sociale ondernemingen, maatschappelijke organisaties, innovatieve start-ups op het vlak van cybersecurity en andere creatieve initiatieven. Ook heeft de Horeca Academie zich er gevestigd, inclusief restaurant.
Het idee is dat er samen met buurtbewoners en statushouders een community ontstaat, waaruit allerlei ideeën ontspruiten. Die zullen meegenomen worden in de plannen voor de nieuwe gebiedsontwikkeling rond het station. Want op langere termijn is er dus geen plaats voor het voormalige ministerie.
Vanaf 2021 zal het in delen worden afgebroken. Daarvoor in de plaats komt een woon–werkgebied met zo’n 2000 woningen, kantoren en veel groen. Het bestaande gebouw is volgens de ontwikkelaar niet geschikt om blijvend duurzaam te worden aangepast en veranderd. Bij het afbreken, dat in twee fases zal gebeuren, worden wel de bruikbare onderdelen en materialen van het oude pand gespaard en hergebruikt.
Dichtheid
Het faciliteren van de woonvraag betekent voor veel Europese steden een hele opgave. Ruimtegebrek en tal van regels en verordeningen maken het lastig opereren op de vrije plekken in de binnensteden, die meestal niet veel groter zijn dan de spreekwoordelijke postzegel. Binnenstedelijk bouwen betekent daarom vrijwel altijd de lucht in. Koek: ‘Toch is dichtheid is geen doel op zich. We gaan hier niet verticaal stapelen van begin tot eind. Het wordt eerder een gestapelde buurt, een dorp met een mix van allerlei woonvormen voor jong en oud, arm en rijk, Nederlanders en expats. Dat past veel beter bij Den Haag.’ Bij hoogbouw ontstaat volgens hem snel maatschappelijke weerstand. ‘Het gebied is zo ontworpen dat je altijd tussen de verschillende torens door kunt kijken en contact houdt met de lucht. De leefbaarheid blijft gewaarborgd.’ ‘Naast groen op straatniveau zijn er in het ontwerp bijvoorbeeld ook daktuinen voorzien op 20 meter hoogte’, vult Huijsmans aan. ‘Ook zorgen we voor uitzicht op de levendigheid op straat en niet alleen op de zee in de verte.’ In het plan komt er verder ruimte voor logeerkamers en ontmoetingsplekken voor als bewoners bijvoorbeeld een feestje willen geven en zelf te klein wonen. ‘Het is juist die dichtheid die kansen biedt. Bij een lage dichtheid kan dat niet, dat is al snel te duur.’
Ouderen
Schut hoopt dat er ook ruim aandacht wordt besteed aan de wensen van toekomstige oudere bewoners in het project. Ze denkt daarbij aan veel groen, gedeelde mobiliteit en andere voorzieningen. Ze heeft ‘een soort Funda voor als je ouder wordt’ opgericht. Ouderen kunnen er terecht met vragen over hun toekomstige huisvesting, maar ook op zorggebied. ‘De afgelopen zes jaar heb ik data verzameld. Waar zijn ouderen naar op zoek, hoe willen ze hun tijd doorbrengen? Niet omdat ze zwak of ziek zijn en niks meer kunnen, maar juist vanuit een positieve insteek: ‘Ik wil leven, zijn wie ik ben geworden op oudere leeftijd’.’ Ze benadrukt het belang van triple-A voor ouderen: arts, apotheek en Albert Heijn in de buurt.
Uit de auto
En dan dus de mobiliteit. OV, de elektrische fiets en autodelen gaan hier de hoofdrol spelen. Huijsmans: ‘Voorheen bouwden we bij 2000 woningen 2000 parkeerplaatsen; in dit concept hooguit 400–500. Je moet dan in abonnementen gaan denken. Bewoners krijgen straks onder meer de Anna-app, daar kunnen ze in aangeven wanneer ze een auto nodig hebben. Dan staat voor de wintersport de auto klaar, compleet met skibox, en bij mooi weer wacht de cabriolet. Alles elektrisch, vanzelfsprekend.’ Aan de hiervoor benodigde gedragsverandering bij de Hagenaars gaan alle partijen hard werken, voegt Brandt eraan toe. ‘We moeten goed uitleggen wat het betekent als je hier komt wonen zonder eigen auto. Dat zal soms meerdere keren moeten, maar is wel nodig, anders gaan ze misschien liever ergens anders wonen.’
PropertyNL Lounge
PropertyNL Lounge is een kenniscentrum en ontmoetingsplek van de belangrijkste publieke en private partijen in het vastgoed. De Lounge wordt mede mogelijk gemaakt door ABN Amro, Antea Group, Rics, gemeente Utrecht, AM, Savills, Workthere en MRP Development.
