De Europese RICS beleggerssentiment-index is sterker gedaald dan ooit tevoren. De daling was in Europa sterker dan in welke andere wereldregio dan ook.
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 9, 25 september 2020
Zowel de Occupier- als Investment Sentiment-indices daalden sterk in het tweede kwartaal van 2020, met respectievelijk –44 en –28 in heel Europa. In alle Europese markten uit de monitor was de vraag aanzienlijk kleiner dan het aanbod in Q2. In Roemenië, Oostenrijk en Italië waren de verschillen het grootst.
In heel Europa blijven de vooruitzichten voor de detailhandel zeer negatief. Gedwongen sluiting van veel fysieke winkels en een versnelde verschuiving naar online winkelen vormden een enorme uitdaging voor de meer traditionele retailers. De verwachting is dat de huren en beleggingswaarden nu beide jaarlijks met dubbele cijfers zullen dalen voor secundaire retailmarkten in heel Europa. 62% van de Europese respondenten denkt nu dat de markt voor commercieel onroerend goed zich in een neerwaartse fase bevindt, tegen 47% in het eerste kwartaal.
De vooruitzichten voor de huurprijzen en beleggingswaarden voor de industrie en dienstverlening in Europa zijn veerkrachtiger. De respondenten verwachten dat de huurprijzen voor eersteklas bedrijfsruimte de komende 12 maanden gemiddeld stabiel zullen blijven.
Simon Rubinsohn, hoofdeconoom van RICS: ’Naarmate de economische impact van corona groter is geworden, heeft dat ook impact op commercieel vastgoed. Het sentiment onder investeerders en gebruikers is logischerwijs ook gedaald. Het is duidelijk is dat het oude normaal niet meer zal terugkeren, zelfs niet na een langdurig economisch herstel en forse overheidsinterventies. Onderliggende trends zijn versneld door lockdowns, zoals de wereldwijde opkomst van e-commerce en werken op afstand, en veranderden de aard van de vraag naar veel ‘traditioneel’ vastgoed. Investeerders, verhuurders en huurders zullen zich blijven aanpassen aan een nieuwe realiteit, niet in de laatste plaats in hun benadering van kantoorruimte.’
De impact van werken op afstand
Werken op afstand zal naar verwachting een blijvende verschuiving veroorzaken, nu bedrijven de kans hebben gehad om de impact op de productiviteit te beoordelen. In gevallen waarin de efficiëntie is behouden of zelfs is verbeterd, zullen bedrijven hun behoefte aan kantoorruimte opnieuw evalueren.
De resultaten van de nieuwste Global Commercial Property Monitor suggereren ook dat kantoren wereldwijd te maken hebben met drie belangrijke aanvullende of versnelde structurele veranderingen: organisaties die hun totale footprint verkleinen, een opmerkelijke verschuiving van stedelijk naar voorstedelijk, en een groter belang van de gezondheid en het welzijn van werknemers.
