Dinsdagmiddag heeft Hamit Karakus, voormalig wethouder van de gemeente Rotterdam, het eerste exemplaar ontvangen van 'Bloedstollend vastgoedverhaal Markthal Rotterdam - van idee tot icoon' uit handen van de auteurs Hans Schröder en Ruud de Wit. Hoofdredacteur Wabe van Enk wijdde er een boekbespreking aan.
Door Wabe van Enk
Gepubliceerd in PropertyNL Magazine nr. 11, 24 november 2017
In het koetshuis van Cor van Zadelhoff is het in 2010 afgeladen vol voor de nieuwjaarsbijeenkomst. Dit keer is oud-collega Jeroen Smit spreekstalmeester en hij verhaalt over de karaktertrekken van bestuurders die hun bedrijf naar de knoppen helpen, zelfs mooie bedrijven zoals Ahold en ABN Amro. Hans Schröder van Provast zegt tegen zijn buurman: ‘In alles wat Jeroen vertelt, herken ik Huub Smeets van Vesteda.’
Voor Hans Schröder is 2009 het moeilijkste jaar van de 14 jaar dat hij zal werken aan het realiseren van de nu zo bejubelde Markthal in Rotterdam. Smeets probeert zich terug te trekken uit de Markthal met rechtszaken die breed worden uitgemeten, van De Telegraaf tot het Financieele Dagblad. Wanneer hem dat zou lukken en andere beleggers zouden volgen, zal dat het einde zijn van de Markthal én van Provast. De persoonlijke aanval op zijn werk grijpt Schröder aan.
Samen met Onno Breur – de linkerhand van Smeets die maar geen rechterhand mocht worden – proost ik met Hans op betere tijden. Plotseling worden we onderbroken door Cor van Zadelhoff, die geen gelegenheid onbenut laat om partijen weer bij elkaar te makelen. Na dat onderonsje vinden Breur en Schröder met later commissaris De Boo de oplossing. Niet Vesteda maar Smeets moet voortijdig vertrekken.
Moeilijke bevalling
Deze anekdote staat niet in het komende week ten doop gehouden boek over de Markthal Rotterdam, maar vele andere wel. Zij vormen het ongelooflijke verhaal van het idee tot het icoon, of misschien had het moeten zijn: van Schröders nachtmerrie tot icoon.
De publicatie van het boek was net zoals de Markthal zelf een moeilijke bevalling. Schröder heeft het boek weliswaar zelf uitgegeven en is zelf in 2015 teruggetreden als partner van Provast, maar toch wordt hij geassocieerd met Provast, dat tot oktober van dit jaar een contract had met belegger Klépierre voor de exploitatie van de marktplaats. Ook nu lopen er nog zaken, maar Klépierre kiest voor arbitrage die waarschijnlijk voor beide partijen lucratiever is. In zo’n belangenspel delft het belang van een boek gauw het onderspit, maar het is er dan toch gekomen. ‘Ik denk dat het interessant is voor vastgoedopleidingen’, vertelt Schröder. Hij heeft sinds 2009 het idee gehad om alles wat hem overkwam met de Markthal op te schrijven en hij schreef het samen met oud-Vastgoedmarkt-hoofdredacteur Ruud de Wit.
De Markthal werd vijf jaar later dan gepland opgeleverd, waardoor Schröder niet toekwam aan zijn droom om het concept uit te dragen. Zijn adagium was vroeger: ‘Iedere stad heeft recht op een markthal, liefst ontwikkeld door Provast.’ Hij lacht: ‘Dat is veranderd. De huidige partners van Provast zetten in op andere (her)ontwikkelingen. Ik moet ook toegeven: de grootste kandidaat was Amsterdam, maar de politieke situatie is daar totaal anders dan die in Rotterdam. Amsterdam kan dit soort projecten bestuurlijk niet aan. Daar verzandt dit. Misschien is het ooit een kans voor Den Haag of Utrecht.’
Schröder is zeer betrokken bij de Markthal. Zo maakt hij zich nog steeds zorgen over de exploitatie van de marktvloer, terwijl hij officieel sinds 2015 uit dienst is en ook Provast zelf sinds vorige maand verlost is van dit dossier. Schröder zorgde er bij de opening in oktober 2014 zelf voor dat de vloer gevuld was, maar spoedig daarna ontstond leegstand en kwamen er negatieve verhalen van ondernemers. Schröder: ‘Ik denk dat beleggers niet in staat zijn om dit te managen. Dit is geen zaak van spreadsheets; dit moet gerund worden als een Bijenkorf. Zo’n winkel is constant bezig met de productmix van zo’n vijftig afdelingen, die samen een concept vormen.’ Misschien kan Schröder nog helpen met het wegpoetsen van dit smetje op de icoon van Rotterdam. Een icoon dat na nachtmerries is ontstaan en nu beschreven is op een manier waarbij elke vastgoedprofessional winst kan behalen.
The good, the bad and the ugly
The good
Hans Schröder – schrijver en hoofdpersoon, die 14 jaar van zijn leven inzette om de Markthal Rotterdam te ontwikkelen. In het boek geeft hij veel credits aan collega-partner van Provast Hans de Jong.
Hamith Karakus – Wethouder in Rotterdam tijdens een cruciale periode voor de Markthal.
Na de ‘blunderput’ (de twee keer zo duur geworden parkeergarage Boymans Van Beuningen) durfde hij een tweede avontuur aan en kocht hij de parkeergarage onder de Markthal. Daar werd drie jaar aan gewerkt voordat de Markthal zelf kon worden ontwikkeld.
Hamith Breedveld – Ten tijde ven de ontwikkeling van de Markthal voorzitter van de raad van bestuur van Loyens & Loeff. In het plangebied staat het kantoor van Loyens. In plaats van het project kapot te procederen bedacht hij een de constructie voor tijdelijke erfpacht, anders had Provast de funding niet op orde gekregen.
Winy Maas – architect van MVRDV die alle functies combineerde in de food-kathedraal en daarmee een internationaal befaamd icoon voor Rotterdam realiseerde.
De natte bouwers (Mobilis, Maartens en Van Oord). Zij bouwden een unieke constructie van onderwaterbeton midden in de stad tegen afgesproken prijs en binnen de tijd. Ook de afbouw door JP van Eesteren (TBI) is technisch, organisatorisch en financieel een onderbelicht meesterstuk.
Ruud de Wit – Als scribent laveerde hij co-auteur en hoofdbron Hans Schröder met ‘Bloedstollend vastgoedverhaal – Markthal Rotterdam’ tussen alle klippen door: risico’s van claims die groter waren dan het belang van het boek, dat het een hagiografie op de hoofdpersoon zou worden of slechts een de hemel in prijzende beschrijving van het ontwikkeling. Samen met Schröder maakte hij een van de meest bijzondere boeken over ontwikkelen en beleggen in Nederland.
The bad
Unibail-Rodamco – In 2006 tekent Rodamco als belegger, maar in 2009, inmiddels onder Franse overheersing, trekt de winkelbelegger zich terug.
Klépierre – In 2009 neemt Corio de belegging van Unibail-Rodamco over, maar probeert in de periode tot 2012 van de belegging af te komen. Dat lukt niet. Klépierre is aan boord gebleven, maar slaag er tot op heden niet in om de Markthal goed te managen.
The ugly
Hubert Smeets – Probeerde als bestuursvoorzitter van woningfonds Vesteda uit te komen onder zijn contract voor afname van appartementen. Gaf de strijd een persoonlijk tintje door Hans Schröder en zijn bedrijf Provast te betichten van het opleveren van rommel. Werd uiteindelijk door commissarissen onder leiding van Cees de Boo vroegtijdig op een zijspoor gezet. Zijn opvolgers hebben puin geruimd: Vesteda is nu een van de best aangeschreven woningfondsen, met naar verluidt goede rendementen voor hun investering in de Markthal.
