De ingebruikname van bedrijfsruimte is in 2017 op een recordhoogte van 4,5 mln m² uitgekomen. Eerdere records kwamen uit op een opname van 3,6 mln m² bedrijfsruimte in een jaar. Dat blijkt uit cijfers van Cushman & Wakefield.
De leegstand is met 17% afgenomen tot 2,8% van de voorraad, een niveau dat ver onder de norm ligt van een gezonde bedrijfsruimtemarkt. Cushman & Wakefield roept daarom op tot behoud van de maakindustrie in steden omdat dit van belang is voor levendige steden.
De cijfers over de bedrijfsruimtemarkt zijn vandaag gelanceerd in de nieuwste editie Nederland Compleet van Cushman & Wakefield. Het segment bedrijfsruimte is in het onderzoek onderverdeeld naar industrieel en logistiek vastgoed. De recordopname van industrieel vastgoed van 2 mln m² in 2017 is een stijging van 13%t ten opzichte van 2016. De opname van logistiek vastgoed steeg afgelopen jaar met maar liefst 39% naar 2,5 mln m².
Frank van der Sluys, Head of Research Cushman & Wakefield: “Onze vastgoeddata bevestigen de economische hoogconjunctuur in Nederland. Zowel de maakindustrie als de transport & logistiek sector groeien sterk net als de banen in de industrie. Vanwege de behoefte aan wonen in steden wordt de maakindustrie steeds meer de stad uitgeduwd waardoor de markt voor industrieel vastgoed daar op dit moment te krap is. Hoewel de woningbehoefte terecht is, moeten we waken voor een monocultuur. Onze steden moeten dus groeien, want naast alle functies die in een stad thuishoren heeft ook de maakindustrie toegevoegde waarde voor een stad.”
Krappe markt
De leegstand van bedrijfsruimte is in een jaar tijd met 17% (1,6 mln m²) sterk gedaald tot 7,8 mln m². Hiervan betreft 6,6 mln m² industrieel vastgoed en 1,2 mln m² logistiek vastgoed. Afgezet tegen de jaarlijkse ingebruikname ligt het aanbod industrieel vastgoed ruim drie keer hoger. In het segment logistiek vastgoed is de markt met twee keer zoveel vraag als dat er aanbod is, zeer krap. Hierbij moet worden opgemerkt dat de vraag zich nog altijd sterk richt op nieuwe distributiecentra die op maat worden gemaakt.
Menno van Boxtel, Head of Logistics Cushman & Wakefield: “Los van diverse technische en duurzaamheidseisen voldoet het bestaande aanbod vaak simpelweg niet qua omvang. De vraag naar grootschaligere distributiecentra én de hogere eisen aan de specificaties zet alleen maar door, zeker voor e-commerce. Deze trend zien we al een aantal jaar en zal ook dit jaar doorzetten.”
Nederland weet nog altijd veel logistiek dienstverleners aan zich te binden die vanuit Europese Distributiecentra een groot Europees afzetgebied bedienen. Mede doordat deze afzetgebieden steeds groter worden, neemt de behoefte aan grootschalige distributieruimten toe. Deze grote transacties stuwen de opname. Nieuwbouwplannen die nog niet in uitvoering zijn, worden niet meegenomen in het aanbod. Dit blijkt ook uit de top 10 grootste bedrijfsruimtetransacties in 2017. De hele top 10 bestaat uit logistiek vastgoed en in negen gevallen gaat het om nieuwbouw. De grootste transactie vond plaats in Lelystad waar Inditex 170.000 m² gaat gebruiken.
Geografische spreiding
Door de nadruk op grootschalige transacties is de geografische spreiding van logistiek vastgoed beperkt. In totaal is de opname in 2017 verspreid over 57 plaatsen in Nederland waarmee de top 10 goed is voor 57% van de opname. De top 10 plaatsen waar de hoogste opname in logistiek vastgoed heeft plaatsgevonden, is een mix van hotspots waarbij multimodaliteit doorslaggevend is en hotspots waarbij multimodaliteit en de nabijheid van consumenten cruciaal is.
De ingebruikname van industrieel vastgoed kent een veel grotere geografische spreiding. De top 10 is goed voor ‘slechts’ 22% van de landelijke opname, maar bestaat ook uit omvangrijke transacties tussen 12.500 en 35.000 m². De totale opname is verdeeld over 318 plaatsen. In 2017 is in Amsterdam het meeste industriële vastgoed in gebruik genomen, gevolgd door ’s-Hertogenbosch en Rotterdam. De top 10 laat zien dat nabijheid van consumenten cruciaal is.
Jan Verhaegh, Head of Industrial Cushman & Wakefield: “De groei van industrieel vastgoed vindt gelijkmatig over Nederland plaats. Wel geldt dat wij negen industrieel economisch sterke gebieden onderscheiden. Naast de Randstad zien we uitschieters in de regio’s Twente, Zwolle, Arnhem-Nijmegen en Brabant. Op veel plekken in deze regio’s wordt de opname geremd door schaarste aan kwalitatief hoogwaardig aanbod.”
