Het is vooralsnog slechts een mogelijke locatie, maar als er moderne windmolens komen in het zicht van Unesco Werelderfgoed Kinderdijk, is het iconische molenlandschap in de Alblasserwaard waarschijnlijk zijn erfgoedstatus kwijt. Daarvoor waarschuwt Peter Jan van Steenbergen, directeur van Stichting Werelderfgoed Kinderdijk.
De gemeenten Molenlanden en Gorinchem hebben zes locaties aangeduid als "zoeklocatie" voor de vestiging van 6 tot 10 windturbines van zo'n 240 meter hoog. De windmolens maken deel uit van de regionale energiestrategie. In samenspraak met met het waterschap en de provincie Zuid-Holland moeten de gemeenten in het licht van de energietransitie 389 TJ aan windenergie opwekken.
Vijf locaties voor de windtubines liggen in de gemeente Molenlanden, onder meer langs de A27 en langs de N214, in het midden en zuidwesten van de gemeente. Eén locatie bevindt zich ten noorden van Gorinchem, grotendeels op Gorinchems grondgebied. In totaal zijn er 1 of 2 locaties nodig om de windturbines te plaatsen.
Er was behoefte aan nieuwe potentiële locaties nadat andere locaties, waaronder Avelingen in Gorinchem, eerder al afvielen. Grote windturbines leken hier toch niet goed in te passen, ook rekening houdend met mogelijke bezwaren van omwonenden.
Maar een deel van nieuwe zoeklocaties stuit weer op hele andere problemen in beide gemeenten. De mega windturbines bedreigen namelijk de Unesco werelderfgoedstatus van respectievelijk de vestingstad Gorinchem als die van het iconische molenlandschap van Kinderdijk.
Impact assessment
De impact als de turbines op één van de zoeklocaties in Bleskensgraaf of Wijngaarden worden geplaatst, is niet te onderschatten, vertelt Peter Jan van Steenbergen, directeur-bestuurder van Stichting Werelderfgoed Kinderdijk. 'Als je in het molengebied staat, kun je niet aan windturbines van 240 meter hoog ontkomen, ook al staan ze op op afstand. Onze molens zijn maximaal 30 meter hoog met de wieken erbij.'
Dat de plaatsing van mega windmolens de Unesco-werelderfgoedstatus bedreigt, is volgens Steenbergen niet enkel theorie. 'In het geval van Kinderdijk zijn niet alleen de 19 molens, maar ook de kaders, polders en de zichtlijnen onderdeel van het erfgoed. Als de molens er daadwerkelijk zouden komen zijn wij als siteholder verplicht om een heritage impact assessment te doen. Wat Unesco er vervolgens mee doet is moeilijk in te schatten. Dat hangt ook af van de aanvullende maatregelen die worden genomen om de impact te beperken. In dit geval is de hoogte van de windmolens natuurlijk wel een probleem. Die blur je niet zomaar even weg.'
Liverpool is status kwijt
Hij wijst op de Britse havenstad Liverpool waarbij het waterfront sinds mensenheugenis gold als werelderfgoed. 'In de de loop der jaren waren er door nieuwbouw toch dusdanige ingrepen toegepast die onverenigbaar waren met het oorspronkelijke unieke karakter, dat Unesco de Werelderfgoedstatutus in 2021 heeft afgenomen.'
Voorlopig is het nog lang niet zover bij Kinderdijik en Gorinchem. Van Steenbergen: 'Molenlanden heeft aandacht voor de zorgen die er leven en heeft aangegeven de werelderfgoedstatus mee te nemen in in het bepalen van de locatie. Daarmee is de dreiging natuurlijk nog niet helemaal weg. Ik begrijp dat de discussie over mindmolens een lastige is. Niemand ziet er op te wachten want fraai zijn ze niet. Aan de andere kant kan een land zonder energie ook niet. Ik denk dat we het ons in dit land soms misschien te moeilijk maken doordat iedere gemeente zijn bijdrage moet leveren aan een regionale strategie, wat leidt tot lange discussies en versnippering. Clustering in windparken zou dat kunnen voorkomen.'
